Theo Tạp chí The Conversation ngày 3/8, một nghiên cứu mới do Đại học Công nghệ Sydney (UTS) thực hiện cho hay thuế carbon, kèm theo đó là cơ chế “tái tạo doanh thu”, có thể đem lại lợi ích cả về kinh tế và môi trường cho Australia.

Cơ chế “tái tạo doanh thu” được hiểu là việc dùng nguồn tiền thu được từ thuế carbon để tái đầu tư cho nền kinh tế. Điều này có nghĩa là số tiền này sẽ được phân phối lại cho nhiều thành phần khác nhau trong nền kinh tế. Cụ thể hơn là dành nguồn thu từ thuế để hỗ trợ người tiêu dùng, đầu tư cho các dự án nghiên cứu và phát triển (R&D) mới, trợ cấp các chương trình tiết kiệm năng lượng và giảm ô nhiễm môi trường. Với cách tiếp cận này, thuế sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với các công ty và tăng tính cạnh tranh.

* Kinh nghiệm của Australia trong áp dụng thuế carbon

Tại Australia, những vấn đề chính trị xoay quanh thuế carbon đã trở thành đề tài gây tranh cãi trong suốt các cuộc bầu cử trong thập kỷ vừa qua.

Chính phủ Thủ tướng Gillard trước đây đã ban hành một kế hoạch định giá carbon vào năm 2012 với mức giá ban đầu là 23 AUD (tương dương 15 USD)/tấn, áp dụng đối với khoảng 500 cơ sở phát thải lớn, trong đó có ngành điện.

Kế hoạch trên bao gồm các “biện pháp bồi thường”, trong đó có việc tăng tiền trợ cấp từ chính phủ cho các hóa đơn năng lượng và hỗ trợ các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc đáp ứng chi phí carbon do sự cạnh tranh của thương mại toàn cầu. Bản thân kế hoạch này được coi là một hình thức “tái tạo doanh thu”.

Mặc dù mục đích của kế hoạch trên là cắt giảm khí thải, song loại thuế này chỉ tồn tại trong vòng 2 năm trước khi bị Chính phủ cựu Thủ tướng Tonny Abott bãi bỏ vào năm 2014. Họ cho rằng loại thuế trên đang khiến các doanh nghiệp lớn phải trả chi phí cao hơn và làm cho giá điện tăng cao.

Tác giả bài viết đã xem xét liệu một kế hoạch thuế tương tự có thể phát huy hiệu quả hay không, dựa trên các mô hình đã được áp dụng ở Na Uy, Ireland và Thụy Sỹ. Nghiên cứu của tác giả đã mô phỏng nền kinh tế Australia từ năm 2020-2035 nhằm xem xét tác động của chính sách thuế carbon (cùng với hình thức “tái tạo doanh thu” đi kèm với nó) đối với giá sản phẩm, tổng phát thải và tăng trưởng kinh tế.

Bước đầu tiên trong mô phỏng này là xác định thuế suất và phạm vi áp dụng của chính sách. Nghiên cứu cho thấy rằng việc thống nhất một loại thuế carbon chung cho các ngành công nghiệp sẽ mang lại hiệu quả cao nhất cho môi trường, thay vì áp dụng các mức thuế khác nhau giữa ngành trong nền kinh tế.

Với việc đề xuất một mức thuế thống nhất cho tất cả các lĩnh vực, bao gồm cả ngành điện (ngành nằm ngoài cơ chế bảo vệ khí thải hiện tại), nghiên cứu trên chỉ ra rằng mức thuế vào năm 2023 nên khởi đầu ở mức 23 AUD/tấn carbon (tương tự với mức được áp dụng dưới thời cựu Thủ tướng Gillard) và có thể được điều chỉnh tăng dần lên 70 AUD vào năm 2030. Mức này sẽ tiếp tục được duy trì cho đến năm 2035.

Thuế carbon làm tăng chi phí sản xuất và dẫn đến gia tăng lạm phát. Tác động của lạm phát do chính sách thuế carbon vào năm 2023 được ước tính là 0,5% và mức độ tác động này sẽ tăng đáng kể vào năm 2035.

Lạm phát gia tăng làm giảm sức chi tiêu của các hộ gia đình, sức tiêu dùng của người dân và làm giảm tăng trưởng kinh tế. Với việc coi sức tiêu dùng đóng vai trò cơ bản trong một nền kinh tế đang phát triển, thì số tiền tích lũy được từ thuế được coi là để sử dụng vào việc duy trì ổn định sức tiêu dùng khi áp dụng loại thuế này.

* Phiên bản thuế carbon mới sẽ như thế nào?

Kết quả nghiên cứu đưa ra khuyến nghị sử dụng doanh thu từ thuế carbon tích lũy để hạ mức thuế thu nhập. Điều này sẽ giúp các hộ gia đình tích lũy được nhiều tiền hơn, do đó làm giảm tác động của lạm phát do thuế gây ra lên nền kinh tế.

Cùng với việc tăng khả năng chi tiêu của các hộ gia đình, một phần doanh thu thuế sẽ được đầu tư vào các dự án nghiên cứu và phát triển. Điều này sẽ tạo ra nhiều việc làm mới và tạo dựng nền tảng cho một nền kinh tế thịnh vượng.

Nghiên cứu cũng khuyến nghị rằng trong năm đầu tiên áp dụng thuế, tất cả số tiền thu được từ thuế sẽ được sử dụng để hỗ trợ sức tiêu dùng. Tuy nhiên, số tiền được phân bổ cho đầu tư sẽ tăng lên từ năm thứ hai khi thuế suất carbon tăng lên. Theo ước tính, sẽ có khoảng 57 tỷ AUD tích lũy dành riêng cho phát triển các công nghệ mới trong khoảng hơn 13 năm áp dụng thuế carbon.

Áp dụng thuế carbon cũng sẽ tạo thêm động lực tài chính cho các ngành công nghiệp trong việc giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch. Loại thuế này sẽ thúc đẩy các ngành công nghiệp chuyển sang áp dụng công nghệ phát thải thấp. Vì với những công nghệ này, các doanh nghiệp sẽ chỉ chịu mức thuế thấp hơn và thu về lợi nhuận lớn hơn.

Nghiên cứu trên kết luận rằng Australia có thể giảm 35% lượng khí thải carbon, trong khi GDP sẽ tăng 0,286%, vào năm 2035. Cùng với đó, Australia sẽ có thêm nhiều việc làm mới trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển. Với mô hình thuế carbon theo như đề xuất, Australia sẽ thúc đẩy nhanh hơn quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp, điều này sẽ mang lại lợi ích cả về kinh tế và môi trường cho quốc gia này./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn The Conversation