Trong bài viết đăng tải trên tờ báo mạng news.com.au, hai tác giả Jack Quail and Courtney Gould cho biết, việc sửa đổi chương trình viện trợ nước ngoài, trị giá 4,8 tỷ AUD (3,15 tỷ USD) của Australia, hướng tới mục tiêu chính là ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các quốc gia trong khu vực này đang phải gánh chịu nợ tăng vọt và khó khăn kinh tế chồng chất.

Lần thứ ba trong gần 40 năm, chính phủ Australia giới thiệu một bản chi tiết kế hoạch phát triển quốc tế mới, giữa lúc đang phải đối mặt với “những hoàn cảnh chiến lược đầy thách thức nhất của thời kỳ hậu chiến”.

Bản kế hoạch, công bố ngày 8/8, phản ánh tương tự những chính sách mà chính phủ Australia tiền nhiệm, dưới thời của Thủ tướng Bob Hawke và Julia Gillard, đã đưa ra. Trong đó, nhấn mạnh vào cách thức hỗ trợ các đối tác của Australia ở khu vực Thái Bình Dương, Đông Nam Á và Nam Á, liên quan tới các vấn đề về biến đổi khí hậu, sự không chắc chắn của nền kinh tế toàn cầu, những thách thức của việc thay đổi nhân khẩu học và công nghệ.

Cụ thể, chính sách mới của Australia nêu rõ: “Mục tiêu chương trình phát triển của Australia là thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định và thịnh vượng… Để đạt được điều này đòi hỏi sự phát triển bền vững và đưa người dân thoát khỏi đói nghèo”.

Tuy nhiên, tác giả cho biết không có khoản tài trợ bổ sung nào được đưa vào trong bản kế hoạch chính sách mới. Thay vào đó, chính phủ Australia sẽ dựa vào khoản viện trợ nước ngoài bổ sung, trị giá 1,7 tỷ AUD đã được phân bổ trong hai bản kế hoạch ngân sách trước đó. Các biện pháp minh bạch mới cũng sẽ được triển khai để đảm bảo chi tiêu của chính phủ không bị lãng phí.

Trả lời chương trình Tin tức buổi sáng của đài ABC, Bộ trưởng Phát triển Quốc tế và Thái Bình Dương Pat Conroy khẳng định chính phủ Australia đã công bố mức viện trợ nước ngoài lớn nhất trong một thập kỷ và Canberra có một lộ trình dài hạn để triển khai khoản ngân sách này. Bộ trưởng Conroy lưu ý: “Vấn đề không phải là chi tiêu bao nhiêu mà là chi tiêu vào việc gì”.

Ông nhấn mạnh: “Không thể phủ nhận thực tế là đã có sự cạnh tranh địa chiến lược diễn ra trong khu vực và Australia đang nỗ lực hết sức để trở thành đối tác được lựa chọn... Chúng ta đang trên con đường dài hạn để xây dựng lại ngân sách viện trợ, vì đó là lợi ích quốc gia. Chúng ta không muốn để lại những "khoảng trống" tiếp tục bị lấp đầy bởi các quốc gia khác”.

Mặc dù bản kế hoạch chiến lược không nêu tên Trung Quốc một cách rõ ràng, nhưng sự tập trung mới của chính phủ Australia vào khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương có thể được xem là nỗ lực nhằm đối trọng với ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh.

Cho đến nay, Trung Quốc vẫn là một trong những nhà tài trợ mang lại lợi ích lớn nhất ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Nước này vẫn đang nỗ lực tạo ra các thỏa thuận an ninh mới với các quốc gia láng giềng gần nhất của Australia.

Vào tháng 4/2022, Trung Quốc đã ký một hiệp ước an ninh gây tranh cãi với Quần đảo Solomon, làm dấy lên lo ngại về sự hiện diện và ảnh hưởng quân sự lớn hơn của cường quốc châu Á trong khu vực.

Tuy nhiên, sự gia tăng chi phí từ các khoản vay Trung Quốc đã trở thành nguyên nhân khiến các quốc gia Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương lo ngại. Báo cáo của Canberra chỉ ra rằng nợ công ở khu vực Thái Bình Dương vào năm 2025 dự kiến sẽ tăng gần gấp đôi so với mức của năm 2019.

Báo cáo nêu rõ: “Việc gia tăng gánh nặng trả nợ sẽ làm trầm trọng thêm các thách thức và tác động đến các dịch vụ xã hội, giáo dục và y tế quan trọng".

Các dự án cơ sở hạ tầng do Trung Quốc hậu thuẫn cũng bị chỉ trích vì không sử dụng lao động và vật liệu địa phương, dẫn đến hạn chế tiềm năng tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia nhận viện trợ.

Chính phủ của Thủ tướng Althony Albanese cho biết sẽ theo đuổi mô hình hợp tác công tư, được mô tả là “nguồn vốn tài chính kết hợp”, để tạo ra một quỹ mới có giá trị 250 triệu AUD, giúp khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào khu vực. Sáng kiến mới cũng sẽ đưa ra các mục tiêu tập trung vào việc thu hút nhà đầu tư trong nước, với mục đích cuối cùng là thúc đẩy đầu tư nhiều hơn.

Chia sẻ về chính sách viện trợ nước ngoài vừa phát hành, Ngoại trưởng Penny Wong cho biết, khuôn khổ chính sách mới sẽ xây dựng lại và hồi sinh chương trình phát triển của Australia, đảm bảo rằng chương trình này sẽ mang lại một tương lai tốt đẹp hơn cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Bà Wong khẳng định Australia luôn có mặt trong khu vực, không chỉ trong thời kỳ khủng hoảng, mà còn sẵn sàng mọi lúc, hợp tác với khu vực để tăng cường khả năng phục hồi và giúp thúc đẩy nguyện vọng của các quốc gia trong khu vực. Ngoại trưởng Wong nói: “Chính sách này sẽ định hướng cách thức chương trình phát triển của Australia phối hợp với các chính sách ngoại giao, quốc phòng và kinh tế khác”.

Nhưng người phát ngôn chính sách đối ngoại của đảng Liên minh đối lập, Simon Birmingham, cho rằng chính sách của đảng Lao động Australia “không đủ dài” như những cam kết mà đảng này đã đưa ra trong nền tảng chính sách quốc gia. Trả lời kênh truyền hình Sky News, ông Birmingham nói sẽ có nhiều thất vọng về bản chính sách đối ngoại mới của đảng Lao động.

Chiến lược của chính phủ Australia cũng bao gồm các mục tiêu mới, để đảm bảo sự hỗ trợ phát triển của Australia sẽ giúp giải quyết vấn đề bình đẳng giới và hành động khí hậu. 

Theo bản chỉ dẫn đầu tư, hơn 50% của tất cả các khoản đầu tư song phương và khu vực mới, nằm trên ngưỡng 3 triệu AUD, sẽ phải đi kèm mục tiêu chống biến đổi khí hậu. Đến năm 2028-2029, con số này sẽ tăng lên là 80%.

Bản kế hoạch chính sách mới của Australia nêu rõ: “Đặt bình đẳng giới vào trung tâm của sự phát triển sẽ tạo cơ hội cho mọi người cùng tiến lên, làm cho các quốc gia mạnh hơn, an toàn hơn và toàn diện hơn"./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn news.com.au