Australia và Philippines đã bắt đầu các cuộc tập trận chung trên không và trên biển tại Biển Hoa Nam (Biển Đông) trong bối cảnh các quốc gia Thái Bình Dương lo ngại về một Trung Quốc ngày càng quyết đoán.
Hoạt động kéo dài 3 ngày được tổ chức sau các cuộc thảo luận hồi đầu năm về tập trận chung song phương nhằm nhấn mạnh điều mà các nước gọi là cam kết hướng tới hợp tác chặt chẽ hơn và đảm bảo một trật tự dựa trên luật pháp trong khu vực. Sự kiện này diễn ra chỉ vài ngày sau khi Manila có các động thái tương tự với đồng minh hiệp ước Mỹ, trong đó có cả các cuộc tuần tra khởi động từ vùng biển gần hòn đảo Đài Loan.
Các cuộc tuần tra của Australia, lần đầu tiên được Bộ trưởng Marles nhắc đến trong chuyến thăm Manila hồi tháng 2, là nỗ lực mới nhất của phương Tây nhằm hỗ trợ Philippines, quốc gia đã trở nên mạnh mẽ hơn trong việc phản đối các hành vi xâm lấn và quấy rối ngày càng gia tăng của hạm đội hải cảnh và tàu dân quân biển của Trung Quốc. Những hoạt động này được hợp thức hóa hơn với mối quan hệ đối tác chiến lược khởi động vào tháng 9 vừa qua bởi Thủ tướng Anthony Albanese và Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr., người đã cam kết sẽ chống lại Trung Quốc và không nhượng bộ một “dù chỉ một inch” vùng biển của Philippines.
Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles cho biết các cuộc tuần tra là nhằm triển khai thực tế mối quan hệ đối tác chiến lược hai nước đã ký vào tháng 9. Ông chia sẻ trong một tuyên bố chung với Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto C Teodoro Jr.: “Australia và Philippines cam kết vững chắc về việc bảo đảm một khu vực hòa bình, an toàn và thịnh vượng, nơi chủ quyền cũng như các quy tắc và chuẩn mực đã được thống nhất và tôn trọng. Hoạt động hợp tác hàng hải đầu tiên giữa Lực lượng Phòng vệ Australia và Lực lượng Vũ trang Philippines thể hiện cam kết quan trọng này”. Đầu năm nay, Thủ tướng Australia Anthony Albanese cam kết sẽ đưa mối quan hệ của Australia với Philippines lên một tầm cao mới sau khi hai nước thúc đẩy việc xây dựng quan hệ quốc phòng và an ninh chặt chẽ hơn.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Philippines Arsenio Andolong cho biết các cuộc tuần tra sẽ được thực hiện ở Biển Tây Philippines, cách Manila gọi các vùng Biển Đông nằm trong Vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Quân đội Philippines cử 2 tàu hải quân và 5 máy bay tuần tra tham gia tập trận. Về phần Australia, nước này triển khai tàu khu trục HMAS Toowoomba và máy bay tuần tra hàng hải P8-A.
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. ca ngợi cuộc tập trận là hoạt động có ý nghĩa nhằm duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Ông bình luận trên mạng xã hội X: “Hoạt động hợp tác hàng hải mang tính khởi đầu này và những chương trình tiếp theo là sự thể hiện thực tế của mối quan hệ đối tác chiến lược và quốc phòng ngày càng phát triển và sâu sắc giữa hai nước”.
Trong khi đó, Trung Quốc đang cáo buộc Philippines lôi kéo các “lực lượng nước ngoài” tới tuần tra Biển Đông. Manila khẳng định các hoạt động hàng hải nằm trong phạm vi quyền và chủ quyền của nước này. Theo Reuters, quân đội Trung Quốc ngày 25/11 chỉ trích tàu khu trục hải quân Mỹ USS Hopper đã tiến vào lãnh hải của Trung Quốc mà không có sự chấp thuận của nước này. Theo một bài đăng trên tài khoản WeChat chính thức của Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Nam của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), quân đội Trung Quốc triển khai lực lượng hải quân và không quân để “theo dõi, bám sát và cảnh báo” tàu USS Hopper, nhấn mạnh vụ việc “chứng minh rằng Mỹ luôn là đối tượng tạo ra rủi ro an ninh ở Biển Hoa Nam”.
Đầu tháng 11, Mỹ và Trung Quốc đã tổ chức các cuộc đàm phán “thẳng thắn” về các vấn đề hàng hải, bao gồm cả các tranh cãi ở Biển Đông, trong đó Mỹ nhấn mạnh quan ngại về các hành động “nguy hiểm và bất hợp pháp” của Trung Quốc trong khu vực.
Giáo sư Jay Batongbacal, Đại học Luật Philippines, và hiện là Giám đốc Viện Hàng hải và Luật Biển, bình luận: “Thực tế, những hoạt động tiếp nối trên cơ sở đồng thuận với Mỹ cho thấy Philippines đang thực sự cố gắng thể hiện sự ủng hộ của quốc tế đối với họ. Khẳng định họ không đơn độc… Dù họ có thể có một quân đội năng lực hơi kém so với các quốc gia khác, nhưng họ có thể tận dụng các liên minh và tình hữu nghị để củng cố khả năng phòng thủ”. Ông Batongbacal cho rằng Bắc Kinh chắc chắn sẽ có phản ứng về các cuộc tuần tra chung của Australia và Philippines dù chúng không ở gần lãnh thổ Trung Quốc. Ông nói: “Tôi cho rằng điều đó sẽ thể hiện sự bất an, …. và chứng tỏ yêu sách (lãnh thổ) của họ thực sự bành trướng đến mức nào. Tôi nghĩ việc Trung Quốc cảm thấy bị đe dọa bởi những cuộc tuần tra quá gần bờ biển Philippines có phần kỳ quặc”./.
Thoibaovietuc.com/Nguồn theguardian, scmp, smh, vna
