Trang mạng “The Sydney Morning Herald” mới đây đăng bài viết của tác giả Chris Barrett, phóng viên chuyên trách khu vực Đông Nam Á của tờ báo này và “The Age”, về những lựa chọn và tính toán thận trọng của Australia trước những diễn biến ở Biển Hoa Nam (Biển Đông).
 

Theo bài viết, Chính phủ Australia đang cố gắng vạch ra một lộ trình thận trọng ở Biển Đông khi vừa cân nhắc tiến hành các cuộc tuần tra hải quân chung với Philippines trên tuyến đường thủy đang tranh chấp, vừa nỗ lực cải thiện quan hệ với Bắc Kinh. Ngày 25/8, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles tới thủ đô Manila của Philippines để hội đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro. Đây là chuyến đi thứ hai của ông tới quốc gia Đông Nam Á này trong năm nay.

Sau 2 tuần nữa, Thủ tướng Australia Anthony Albanese cũng sẽ tới Philippines gặp Tổng thống Philippines Ferdinand “Bongbong” Marcos trên đường dự hội nghị thượng đỉnh G20 được tổ chức ở New Delhi (Ấn Độ). Ông Albanese sẽ là thủ tướng đầu tiên của Australia tới Philippines trong vòng 20 năm trở lại đây, phản ánh tầm quan trọng của quốc gia này trong tầm nhìn chiến lược của Australia.
 

Chuyến thăm của ông Marles diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh đã quân sự hóa các đảo nhân tạo và bị cáo buộc thực hiện các chiến thuật vùng xám nguy hiểm cũng như bắt nạt các quốc gia có yêu sách khác.
 

Hồi cuối tuần trước, đích thân Bộ trưởng Marles đã thị sát cuộc tập trận quân sự chung đầu tiên giữa hai quốc gia, với sự góp mặt của hơn 2.000 nhân viên quân sự từ Australia và Philippines trong các cuộc tập trận đổ bộ và tấn công trên không, cùng 2 tàu hải quân HMAS Canberra và HMAS ANZAC. Trao đổi với phóng viên đài phát thanh ABC, Marles khẳng định “mối quan hệ quốc phòng song phương đang phát triển rất mạnh mẽ”, và Canberra muốn có nhiều cuộc tuần tra hơn cùng Hải quân Philippines. Australia, Nhật Bản và Philippines cũng đã tiến hành tuần tra chung hồi tuần trước.

Phát biểu trong cuộc gặp với người đồng cấp Malaysia trước khi đến Philippines, Bộ trưởng Marles nói: “Chúng tôi đã suy nghĩ nghiêm túc về cách thức có thể phối hợp và hợp tác với phía Philippines liên quan đến hoạt động hàng hải… Chắc chắn hoạt động phối hợp hàng hải sẽ là một phần trong các cuộc thảo luận của tôi với tân Bộ trưởng Quốc phòng (Philippines). Chúng ta cần một khu vực hoạt động theo các quy tắc toàn cầu đã được thiết lập và chúng tôi ở đây để hỗ trợ điều đó”.     

    
Chính phủ Công đảng Australia đang tìm cách ổn định mối quan hệ ngoại giao và thương mại vốn căng thẳng với Trung Quốc. Tuy nhiên, việc Australia tăng cường các hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông cũng có thể khiến Bắc Kinh tức giận. Dù vậy, Marles tin rằng Australia có thể vẫn hỗ trợ Philippines mà không làm tổn hại đến mối quan hệ với Trung Quốc. Các cuộc tuần tra song phương được tiến hành ở khu vực xa các thực thể do Trung Quốc chiếm đóng trên tuyến đường thủy này - một chính sách mà chính phủ Australia đã duy trì để tránh các hành động khiêu khích. Bộ trưởng Marles nói: “Tôi cho rằng việc chúng ta theo đuổi lợi ích quốc gia một cách rõ ràng, hợp lý và minh bạch là điều mà mọi quốc gia, kể cả Trung Quốc, đều có thể hiểu và chấp nhận được. Điều này cũng phù hợp với nỗ lực ổn định mối quan hệ của Australia với Trung Quốc”.

Nhà nghiên cứu chính trị Richard Heydarian, làm việc tại Đại học Bách khoa Philippines, cho rằng Manila rất mong muốn các đồng minh và đối tác chủ chốt thể hiện sức mạnh và sự thống nhất về mục đích trước sự bành trướng của Trung Quốc. Ông nói: “Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở Bãi Cỏ Mây, nơi có thể trở thành điểm ‘nóng’ tiếp theo ở Biển Đông, việc thực hiện các cuộc tuần tra chung là điều cần thiết và cấp bách. Tôi nghĩ Philippines đang tìm kiếm mọi tín hiệu và hỗ trợ từ các cường quốc có cùng chí hướng, đặc biệt là trong trường hợp này, vì Mỹ là một đồng minh hiệp ước, Australia có thỏa thuận về lực lượng (thăm viếng) và Nhật Bản cũng đang đàm phán một thỏa thuận tương tự với Philippines”.

Sau khi người tiền nhiệm Rodrigo Duterte “xoay trục” sang Trung Quốc, Tổng thống Marcos đã có sự chuyển hướng trở lại nỗ lực tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ, nâng số căn cứ quân sự mà quân đội nước này có thể tiếp cận lên 9. Trong số 4 cơ sở mới mà Mỹ được phép sử dụng có một cơ sở trên đảo Palawan, nhìn ra Trường Sa.

Australia có mối quan hệ an ninh lâu dài với Philippines, đặc biệt là trong huấn luyện quân sự, chống khủng bố; đóng vai trò cung cấp các nguồn lực như tàu và máy bay không người lái cho Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines. Hơn 2.000 nhân viên của Lực lượng Phòng vệ Australia và các tàu chiến của quốc gia châu Đại Dương này sẽ tham gia các cuộc tập trận kết hợp trên không, trên bộ, trên biển và đổ bộ ở Philippines và vùng biển lân cận trong tuần này.

Tuy nhiên, theo nhà phân tích cấp cao Euan Graham thuộc Viện Chính sách Chiến lược Australia, chính phủ Australia cho đến nay vẫn chưa thực hiện đúng những tuyên bố về việc hỗ trợ Philippines chống lại những hành vi vi phạm luật pháp quốc tế rõ ràng của Bắc Kinh. Ông nói: “Australia nên tuân thủ các cam kết nhằm duy trì trật tự dựa trên luật lệ khi trật tự này bị thách thức trực tiếp bởi các hành vi bắt nạt của Bắc Kinh ở Biển Đông… Cách tốt nhất để làm điều đó là một tuyên bố cụ thể về Bãi Cỏ Mây, và lý tưởng nhất là tiến hành các cuộc tuần tra chung với Philippines, Mỹ và các đối tác khác. Tuy nhiên, ưu tiên của Canberra lúc này là quan hệ với Trung Quốc và rõ ràng chính phủ không muốn gây bất kỳ trở ngại nào trong việc ổn định mối quan hệ đó”./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn SMH