Trong bài viết trên trang mạng The Sydney Morning Herald số ra gần đây, các chuyên gia đối ngoại và quân sự Australia đánh giá nguy cơ xảy ra chiến tranh giữa Australia và Trung Quốc cũng như thái độ của Australia về vấn đề này. Dưới đây là nội dung bài viết:

Đánh giá về an ninh quốc gia Australia, nhóm 5 chuyên gia của tờ The Sydney Morning Herald và The Age cho biết: “Chính phủ Australia chưa nói với người dân về mức độ nghiêm trọng của mối đe dọa mà đất nước phải đối mặt”. Những chuyên gia trên đã mang lại cái nhìn sâu sắc về vấn đề này. Họ cho rằng mối nguy hiểm lớn đối với Australia là từ Trung Quốc. Mối đe dọa này lớn tới mức một cuộc chiến toàn diện có thể xảy ra và Australia sẽ phải tham gia.

Trong khi một số tài liệu chính thức của Canberra cho rằng Australia sẽ phải đưa ra cảnh báo chiến tranh trong vòng chưa đầy 10 năm tới, giới chuyên gia cho rằng khoảng thời gian này là không đúng. Theo họ, Australia sẽ phải sẵn sàng chiến đấu trong 3 năm tới. Các nhận định của giới chuyên gia được trình bày trong bản báo cáo mang tiêu đề “Báo động đỏ”. 

Chính quyền Anthony Albanese sẽ sớm công bố báo cáo quốc phòng chính thức. Báo cáo này được xây dựng trên cơ sở tham khảo ý kiến của nhiều chuyên gia, kể cả một số chuyên gia từng tham gia xây dựng bản báo cáo “Báo động đỏ”, những người có chuyên môn về chiến lược quân sự, chính sách quốc phòng, không gian mạng, địa chính trị và công nghệ.

Báo cáo quốc phòng chính thức do cựu Bộ trưởng Quốc phòng Stephen Smith và cựu Chỉ huy lực lượng quốc phòng Angus Houston chuẩn bị. Công việc chuẩn bị báo cáo được tiến hành một cách bí mật. Ngay cả khi báo cáo được công bố, nhiều nội dung cũng sẽ không được công khai. Trong khi đó, “Báo động đỏ” được xuất bản độc lập với chính phủ và được công khai đầy đủ.
         

Những ngày tháng yên bình đã kết thúc
         

Australia đã chuẩn bị cho tương lai gần hay chưa? Câu trả lời dứt khoát từ các chuyên gia là “chưa”. Họ từng nói: “Tăng cường khả năng quân sự và củng cố an ninh quốc gia là yêu cầu thực sự cấp bách đối với Australia, nhưng Canberra lại chưa có sự chuẩn bị”.
         

Quan trọng hơn, nhóm chuyên gia nhấn mạnh rằng đây là trách nhiệm của cả nước, chứ không phải của riêng quân đội. Họ nhận định: “Điều quan trọng nhất là phải thay đổi tâm lý. Nhận thức về tính cấp bách phải thay thế sự tự mãn. Những thập kỷ yên bình gần đây không phải là tiêu chuẩn trong các vấn đề của nhân loại, mà có thể dẫn đến những nhận định sai lầm. Những tháng ngày bình yên của Australia đã kết thúc”.
         

“Báo động đỏ” phản ánh quan điểm chung của các chuyên gia rằng đối tác thương mại lớn nhất của Australia cũng là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh nước này. Trong cuộc thảo luận nhóm kéo dài 1,5 ngày được tổ chức tại phòng họp Nine ở Sydney, chuyên gia chính sách đối ngoại Lavina Lee từ Đại học Macquarie phát biểu: “Tôi phải nói rằng các mối đe dọa nghiêm trọng xuất phát từ một nguồn duy nhất – đó là Trung Quốc. Tôi cho rằng Trung Quốc là thách thức toàn diện nhất đối với trật tự khu vực mà chúng ta phải đối mặt trong 70 năm qua kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai”. Peter Jennings, chiến lược gia hàng đầu của Australia và là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng trước khi đứng đầu Viện chính sách chiến lược Australia, nhận định: “Mọi việc đều liên quan đến Trung Quốc. Đây là vấn đề không phải bàn cãi”. Alan Finkel, nhà khoa học hàng đầu của Australia, nói rằng Australia không nên bỏ qua mối nguy hiểm do các quốc gia độc tài khác như Triều Tiên gây ra nhưng vẫn nhấn mạnh: “Tôi đồng ý 99% rằng tất cả đều do Trung Quốc gây ra”.
         

Thời điểm xung đột có thể bùng phát
         

Khi cuộc thảo luận bắt đầu và khi những người tham gia hội thảo được yêu cầu phác thảo những mối đe dọa mà Australia phải đối mặt trong vòng 10-20 năm tới, đã xuất hiện những phản ứng gay gắt về vấn đề này. Chuyên gia Jennings nhận định: “Khung thời gian như vậy chưa hợp lý. Không phải 10-20 năm, mà trên thực tế chỉ là 3 năm. Phần lớn khoảng thời gian 10-20 năm đó sẽ nằm trong thời kỳ hậu chiến với một trật tự quốc tế mới chiếm ưu thế”. Trong khi đó, chuyên gia Finkel cho rằng không nên đưa khoảng thời gian 20 năm vào thảo luận. Ông nói: “Bạn có thể cho rằng nếu Trung Quốc có ý định tấn công khu vực này, thì chúng ta sẽ thấy những động thái như tăng cường triển khai quân và tên lửa. Nhưng nếu đó là một cuộc tấn công sinh học bằng virus thì sao? Chúng ta sẽ không thấy gì cả. Chúng ta phải đầu tư vào an ninh sinh học, an ninh mạng và năng lực quân sự như thể điều đó có thể xảy ra vào ngày mai”.
         

Chuyên gia Lesley Seebeck, Chủ tịch Viện nghiên cứu khả năng phục hồi chiến lược quốc gia Australia, cho hay: “Chúng ta vừa thấy những gì xảy ra ở Ukraine, nơi các nhà lãnh đạo độc tài muốn để lại dấu ấn trong nhiệm kỳ của mình. Đây là điểm bùng phát mà chúng ta đang xem xét. Và điều này thực sự khiến tôi lo lắng về tính cấp bách của việc chuẩn bị cho một cuộc chiến trong vòng 3-5 năm tới”.
         

Chuyên gia Seebeck tin rằng các nhà lãnh đạo quốc gia nên tin tưởng người dân và khuyến khích họ tham gia các cuộc thảo luận về khả năng xảy ra đối đầu. Bà nói: “Tôi thực sự thất vọng trước thái độ e dè mà mọi người đều thấy rõ và không chỉ trong lĩnh vực quốc phòng. Dưới thời Chính quyền Hawke-Kating, họ thực sự muốn ra ngoài và nói với thế giới rằng người Australia đủ thông minh để nói về kinh tế. Chúng ta nên nghĩ rằng họ cũng đủ thông minh để nói về quốc phòng và an ninh quốc gia”.
         

Chính quyền Morrison không cảm thấy ức chế như vậy. Năm 2022, Peter Dutton, khi đó là Bộ trưởng Quốc phòng, từng bị nhiều người chỉ trích vì nói rằng Australia cần chuẩn bị cho chiến tranh. Trong cuộc bầu cử tháng 5/2022, các nghị sĩ đảng Tự do, đảng có tỷ lệ cử tri ủng hộ là người Australia gốc Hoa lớn nhất, có xu hướng chuyển sang chống lại chế độ Morrison. Nhiều người Australia gốc Hoa cảm thấy bị tổn thương trước luận điệu của chính phủ. Hội đồng chuyên gia đồng ý rằng người Australia gốc Hoa phải được bảo vệ và coi trọng ở Australia.
         

Nhưng Dutton có đúng không? Có phải mối đe dọa từ Trung Quốc thực sự có nghĩa là Australia sẽ đối mặt với nguy cơ chiến tranh kiểu cũ, nguy cơ chiến đấu với tên lửa và nhiều người thiệt mạng? Hay Bắc Kinh sẽ giới hạn cuộc chiến ở ngưỡng chiến tranh “vùng xám” mà Bắc Kinh đã sử dụng hiệu quả thông qua cưỡng chế kinh tế, tấn công mạng, tác động từ chính phủ bằng các khoản đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, đưa ra yêu sách lãnh thổ và đe dọa các quốc gia yếu hơn bằng các đội tàu đánh cá trá hình?
         

Nâng cao năng lực và ý thức về quyền lợi
         

Hội đồng chuyên gia nói rằng chúng ta nên xem xét các hành động của Chủ tịch Trung Quốc một cách nghiêm túc khi ông thường xuyên hô hào quân đội chuẩn bị chiến đấu và giành chiến thắng trong các cuộc chiến. Báo cáo “Báo động đỏ” nhấn mạnh: “Đánh giá của chúng tôi về nguy cơ chiến tranh dựa trên lập trường hiếu chiến và chủ trương nhanh chóng xây dựng quân đội của Chủ tịch Tập Cận Bình. Trung Quốc ngày càng có năng lực và ý thức về quyền lợi. Cán cân sức mạnh quân sự đang nghiêng về phía Trung Quốc”. Các chuyên gia nói rằng cuộc chiến mà Tập Cận Bình đang chuẩn bị là cuộc chiến tranh giành Đài Loan, hòn đảo tự trị thịnh vượng với 24 triệu dân, nằm cách Trung Quốc đại lục khoảng 160 km về phía Đông. Đài Loan hoạt động như một nền dân chủ và chưa từng bị Đảng Cộng sản Trung Quốc kiểm soát, nhưng Bắc Kinh coi đây là phần lãnh thổ không thể chia cắt của Trung Quốc. Tập Cận Bình đã nhiều lần phát biểu rằng ông coi sự thống nhất hoàn toàn của đất nước là mục tiêu trọng tâm của chế độ và Trung Quốc sẽ không bao giờ từ bỏ lựa chọn sử dụng vũ lực để giành quyền kiểm soát Đài Loan. Năm 2022, Giám đốc Cơ quan tình báo trung ương (CIA) William Burns cho biết Tập Cận Bình đã ra lệnh cho Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc sẵn sàng chiếm Đài Loan vào năm 2027. Đô đốc Michael Gilday, Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ, cho biết một cuộc tấn công có thể xảy ra sớm, chẳng hạn như trong năm 2023.
         

Các nhà lãnh đạo Đài Loan cam kết kiên quyết chống lại mọi cuộc xâm lược từ Bắc Kinh. Bộ trưởng Ngoại giao Đài Loan Ngô Chiêu Nhiếp khẳng định: “Đài Loan sẽ chiến đấu đến cùng trong bất kỳ cuộc xung đột nào. Việc bảo vệ Đài Loan nằm trong tay chúng tôi và chúng tôi cam kết thực hiện điều đó”.
         

Chuyên gia quân sự Mick Ryan áp dụng phép thử truyền thống về mối đe dọa thông qua việc đánh giá khả năng và ý định của Bắc Kinh. Ông nói: “Trung Quốc đã thể hiện rõ ý định đối với Đài Loan. Bắc Kinh đang thúc đẩy công cuộc xây dựng quân đội thời bình vĩ đại nhất trong lịch sử. Trung Quốc cũng đã mạnh tay hành động ở những nơi khác như Tân Cương và Hong Kong. Tuy nhiên, cùng với sự cưỡng ép về kinh tế và ngoại giao, chúng ta chỉ có thể đi đến kết luận rằng chiến dịch gây hấn và cưỡng ép này sẽ chỉ tiếp tục dẫn tới việc hợp nhất Đài Loan với Đại lục”.
         

Tháng 8/2022, Chủ tịch Tập Cận Bình đã cho thế giới thấy trước một cuộc chiến tranh có thể xảy ra như thế nào khi ông thực hiện một loạt vụ phóng tên lửa chưa từng có qua eo biển Đài Loan. Mục đích của hành động này là để chứng tỏ sức mạnh quân sự của Trung Quốc, đồng thời thể hiện sự giận dữ trước chuyến thăm cấp cao của Chủ tịch Hạ viện Mỹ khi đó là bà Nancy Pelosi tới Đài Loan. Tên lửa tầm xa và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ Đại lục đã rơi xuống khu vực gần Đài Bắc và các thành phố trung tâm của Đài Loan một cách nguy hiểm.
         

Trung Quốc cũng đã trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về công nghệ quốc phòng tiên tiến như vũ khí siêu thanh và máy bay không người lái, giúp nước này có vị thế vững chắc để tham chiến. Chuyên gia Finkel cảnh báo: “Đừng đánh giá thấp năng lực công nghệ của Trung Quốc”.
         

Một Trung Quốc suy yếu còn nguy hiểm hơn nhiều
         

Câu hỏi được đặt ra là liệu Tập Cận Bình có thực sự muốn tấn công Đài Loan trong vòng 3 năm tới hay không. Trung Quốc chỉ mới trở lại sau thời kỳ đóng cửa biên giới vì COVID-19 và nền kinh tế nước này đang chật vật tìm cách phục hồi. Dân số Trung Quốc đang giảm lần đầu tiên sau 60 năm, làm tăng khả năng những ngày tăng trưởng kinh tế hai con số của nước này sớm đi đến hồi kết. Cuộc xâm lược thất bại của Nga vào Ukraine nhắc nhở Chủ tịch Tập Cận Bình rằng các cuộc chiến khó có thể diễn ra theo kế hoạch và các cuộc xâm lược có thể bất ngờ vấp phải sự kháng cự quyết liệt.
         

Chuyên gia Jennings nói: “Chúng ta đang đối phó với một Trung Quốc suy yếu. Quan điểm của tôi là một Trung Quốc suy yếu còn nguy hiểm hơn nhiều nếu nhìn từ góc độ an ninh quốc gia so với một Trung Quốc mạnh mẽ. Một Trung Quốc suy yếu sẽ có suy nghĩ rằng họ có cơ hội để thử hành động”.
         

Chuyên gia Jennings chỉ ra rằng các quốc gia phương Tây phần lớn đang trong tình trạng thiếu đạn dược vì viện trợ quân sự đáng kể cho Ukraine. Điều này thúc đẩy Trung Quốc nhanh chóng hành động. Nếu không, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn sau 5 năm nữa.
         

Chuyên gia Seebeck nhất trí với quan điểm rằng Australia nên lo lắng hơn về một Trung Quốc đang suy yếu. Ông nói: “Một cánh cửa cơ hội đang đóng lại. Bắc Kinh sẽ rút ra bài học từ Ukraine và xem xét những gì đang xảy ra tại Ukraine, đồng thời nghĩ cách cải thiện tình hình”.
         

Bảo vệ Đài Loan
         

Theo chính sách “mơ hồ chiến lược”, Mỹ luôn mập mờ có chủ ý về khả năng tham gia cuộc chiến với Trung Quốc về Đài Loan. Tuy nhiên, mọi thứ đã trở nên rõ ràng hơn. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã 4 lần tuyên bố rằng Mỹ sẽ hỗ trợ Đài Loan nếu Trung Quốc xâm lược hòn đảo này. Khi được hỏi trong chương trình “60 phút” rằng liệu lực lượng Mỹ có tham gia cuộc chiến hay không, Tổng thống Mỹ trả lời là “có”.
         

Như vậy, Mỹ gần như chắc chắn sẽ bảo vệ Đài Loan. Điều đó có ý nghĩa gì đối với Australia? Cựu Thủ tướng Paul Keating từng nói rằng Đài Loan không phải là lợi ích sống còn của Australia và tình trạng của hòn đảo này là vấn đề dân sự đối với Trung Quốc. Chuyên gia Mick Ryan nói rằng không có nghi ngờ gì về con đường mà Australia sẽ lựa chọn. Ông nói: “Chúng tôi đã có sự lựa chọn của mình. Nếu Mỹ tham chiến tại Đài Loan, thì chúng tôi sẽ hỗ trợ bằng cách này hay cách khác”. Chuyên gia Lavina Lee bày tỏ quan điểm đồng tình: “Cả quân đội và người dân Australia đều chưa chuẩn bị sẵn sàng cho chiến tranh và sự tham gia không thể tránh khỏi của Canberra. Điều này có nghĩa là Australia chưa xác định những điều cấp thiết phải làm ngay”.
         

Mỹ hy vọng và mong muốn Australia sẽ tham gia. Theo một báo cáo được công bố đầu năm 2023, Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), cơ quan cố vấn hàng đầu của Washington, đã tiến hành một loạt cuộc thảo luận về chiến tranh. Trong cuộc chiến tranh Đài Loan, CSIS đưa ra giả thuyết rằng Ấn Độ, Singapore và Thái Lan sẽ đứng ngoài cuộc vì sợ Trung Quốc phản đối. Ngược lại, Australia sẽ đóng vai trò quan trọng, trao cho Mỹ quyền tiếp cận, đặt căn cứ và bay qua không phận nước này, cũng như sẽ tham gia các trận chiến ở biển Nam Trung Hoa (Biển Đông).
         

Các chuyên gia tham gia chuẩn bị báo cáo “Báo động đỏ” đều nhất trí rằng cuộc tấn công Đài Loan không phải là vấn đề bên ngoài, cũng không phải là vấn đề mang tính cục bộ. Nếu thành công, cuộc tấn công này sẽ phá hoại những chuẩn mực toàn cầu giúp củng cố an ninh và thịnh vượng quốc tế.
         

Chuyên gia Jennings cho biết: “Chúng tôi có thể chọn không tham gia các cuộc chiến ở Trung Đông, nhưng không có chiến lược rút khỏi Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vì đây là nơi chúng tôi sinh sống”. Chuyên gia Mick Ryan cho hay: “Chúng tôi rất quan tâm đến việc bảo vệ nền dân chủ Đài Loan, nhưng cũng quan tâm đến việc bảo vệ trật tự rộng lớn hơn. Các nhà độc tài không thể là kẻ săn mồi đối với các quốc gia dân chủ nhỏ hơn”.
         

Các giá trị và nguồn lực cũng rất quan trọng. Mỹ thừa nhận rằng họ phụ thuộc rất nhiều vào một công ty trách nhiệm hữu hạn chuyên sản xuất chất bán dẫn của Đài Loan để sản xuất chip bán dẫn cần thiết cho hầu hết các thiết bị hiện đại và vũ khí thông minh.
         

Theo chuyên gia Lavina Lee, sự cưỡng ép kinh tế của Bắc Kinh trong những năm gần đây đã mang lại cho Canberra cơ hội nếm trải cảm giác khi ở trong trật tự khu vực do Trung Quốc chi phối và đó hẳn không phải là điều Australia thích nếm trải một lần nữa. Là điểm đến của khoảng 40% lượng hàng xuất khẩu của Australia, Trung Quốc đã áp đặt một loạt biện pháp thương mại kể từ năm 2020, ngăn chặn hàng tỷ USD thương mại sau khi áp đặt các biện pháp hạn chế đối với hàng nhập khẩu từ Australia như thịt bò, lúa mạch, than, rượu và gỗ.
         

Chuyên gia Lavina Lee nhận định: “Đây là dấu hiệu cho thấy trật tự thế giới không dựa trên các quy tắc tự do hiện tại sẽ như thế nào. Đó là trật tự dựa trên quyền lực, không phải dựa trên các quy tắc được áp dụng một cách bình đẳng cho các nước lớn-nhỏ khác nhau. Vì vậy, chúng ta phải làm mọi thứ có thể để ngăn chặn điều đó xảy ra vì một khi chiến tranh nổ ra, tất cả các trụ cột cho sự thịnh vượng của chúng ta đều bị đe dọa. Thế giới sẽ không bao giờ trở lại như trước”./.
 

Thoibaovietuc.com/Nguồn SMH, TTXVN