Trang mạng The Diplomat mới đây đăng bài nhận định quan hệ Việt Nam - Australia có thể được nâng cấp vào năm 2023, khi hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Mục tiêu thiết lập “quan hệ đối tác chiến lược toàn diện” đã được nhắc đi nhắc lại trong các cuộc gặp giữa Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các quan chức của Australia, bao gồm Thủ tướng Anthony Albanese, Ngoại trưởng Penny Wong, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Richard Marles, Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton…, khi nhà lãnh đạo Việt Nam có chuyến thăm Caberra mới đây. Ngoại trưởng Penny Wong đã nói một cách cụ thể hơn rằng “việc thảo luận về khả năng nâng cấp mối quan hệ lên thành đối tác chiến lược toàn diện nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước sẽ là bước tiến đột phá và thành tựu quan trọng”. 

Câu hỏi đặt ra hiện nay là quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Australia và Việt Nam sẽ bao hàm những gì?

Tháng 9/2022, Đại sứ Việt Nam Nguyễn Tất Thành đã đúc kết rằng mối quan hệ hợp tác song phương hiện nay gồm 3 trụ cột và 8 vấn đề ưu tiên. 3 trụ cột là hợp tác kinh tế, hợp tác quốc phòng-an ninh và đổi mới sáng tạo. 8 vấn đề ưu tiên là giáo dục và đào tạo; năng lượng và tài nguyên; nông-lâm-hải sản; công nghiệp chế tạo; du lịch; khoa học-công nghệ; kinh tế số; và dịch vụ.

Trong khi đó, trong bài phát biểu trước Viện Chính sách Australia-Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhấn mạnh 3 ưu tiên chính: (i) tăng cường hợp tác kinh tế-thương mại; (ii) làm sâu sắc hơn nữa hợp tác chiến lược, an ninh và quốc phòng; (iii) xây dựng các trụ cột hợp tác chiến lược trong chia sẻ tri thức, giáo dục, đào tạo và đổi mới sáng tạo, đặc biệt chú trọng hợp tác trong lĩnh vực năng lượng xanh và công nghệ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác địa phương và giao lưu nhân dân, coi đây là những trụ cột quan trọng của quan hệ Việt Nam-Australia.

Rõ ràng, mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện sẽ bao trùm tất cả các lĩnh vực nêu trên. Nhìn chung, quan hệ đối tác chiến lược toàn diện có thể được xây dựng trên 5 trụ cột sau: (i) tin cậy và hợp tác chính trị; (ii) tăng cường kinh tế, thương mại, đầu tư và nông nghiệp; (iii) hợp tác quốc phòng, tình báo và an ninh; (iv) giáo dục, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; (v) liên kết giữa người với người.

Tiến độ của từng trụ cột trong số 5 trụ cột được đề xuất ở trên cho đến nay là rất ấn tượng, nhưng vẫn còn thiếu những mảnh ghép trong mỗi lĩnh vực này, thiếu bản chất chiến lược của mối quan hệ đối tác. Có thể lấy hợp tác kinh tế và quốc phòng, 2 trong số các lĩnh vực hợp tác chiến lược quan trọng nhất, làm ví dụ:

Về kinh tế và thương mại, Việt Nam và Australia đã ký kết Chiến lược tăng cường hợp tác kinh tế Australia-Việt Nam vào năm 2021, giúp nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên gần 14 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2022, tăng 33% so với cùng kỳ năm 2019, đưa Australia và Việt Nam lần lượt trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 và thứ 10 của nhau. Tuy nhiên, hiện chưa có cơ chế tập hợp các quan chức cấp cao của cả hai bên để thảo luận và tìm cách tháo gỡ những “nút thắt” và thách thức trong bộ máy quan liêu và văn hóa kinh doanh vốn cản trở sự hợp tác hơn nữa. Dự kiến, một cuộc đối thoại cấp bộ trưởng thương mại sẽ được tổ chức vào năm 2023 và những cuộc đối thoại như thế này nên được thiết lập thường xuyên.

Trong lĩnh vực hợp tác quốc phòng và an ninh, Việt Nam và Australia đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng năm 2010 và bản ghi nhớ này được thay thế bằng Tuyên bố Tầm nhìn chung về tăng cường hợp tác quốc phòng năm 2018. Hai bên đã thiết lập và duy trì Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng thường niên , Đối thoại Chính sách Quốc phòng cấp thứ trưởng, tham vấn hợp tác quân sự hàng năm và Đối thoại Chiến lược Ngoại giao và Quốc phòng thường niên. Tuy nhiên, sự hợp tác cho đến nay vẫn chỉ dừng ở việc đào tạo nhân sự, quân y, an ninh hàng hải, gìn giữ hòa bình của LHQ và các chuyến thăm cảng của tàu chiến hải quân Australia.

Hai bên hiện khám phá khả năng hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp quốc phòng và an ninh mạng. Chính sách quốc phòng của Việt Nam loại trừ việc thành lập bất kỳ liên minh quân sự nào, nhưng điều này không hạn chế sự hợp tác nhằm tăng cường khả năng tự vệ của quốc gia.

Việt Nam và Australia đều là quốc gia có biển và coi an ninh hàng hải là an ninh quốc gia. Để đối phó với những thách thức chiến lược ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, hợp tác quốc phòng Việt Nam-Australia trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện nên bao gồm các cuộc diễn tập quân sự và hải quân, tuần tra hải quân và hàng hải chung, chia sẻ tình báo. Ngoài các cuộc đối thoại hiện tại, hai bên nên nghiên cứu khả năng kết hợp và nâng cấp các cơ chế này thành Hội nghị Bộ trưởng 2+2 thường niên do các Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng đồng đăng cai và chủ trì.

Cả Việt Nam và Australia đều bày tỏ mong muốn nâng quan hệ lên thành đối tác chiến lược toàn diện. Điều này có thể sẽ trở thành hiện thực vào năm tới, khi hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Tuy nhiên, điều quan trọng là sự nâng cấp này có phù hợp với sự phát triển thực chất, nếu mối quan hệ giữa Hà Nội và Canberra muốn đạt đến “tầm cao mới” mà cả hai nước đều mong muốn./.

Thoibaovietuc.com tổng hợp/Nguồn Thông tấn xã Việt Nam

Link nguồn: https://vnanet.vn/