Một nhóm nghiên cứu tại Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty (Melbourne, Australia) đã thành công trong việc buộc virus HIV phải thoát khỏi nơi ẩn náu trong các tế bào bạch cầu - vốn là rào cản lớn nhất trong quá trình điều trị triệt để căn bệnh này. Công trình được công bố cuối tháng 5/2024 đã gây chấn động giới y khoa quốc tế.

Cơ chế hoạt động của phương pháp mới

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ mRNA (từng ứng dụng thành công trong vaccine COVID-19) để tạo bước đột phá. Cụ thể, họ thiết kế các "bong bóng chất béo" đặc biệt mang theo phân tử mRNA, khi đưa vào cơ thể sẽ:

• Thâm nhập vào các tế bào chứa HIV tiềm ẩn

• Ra lệnh cho tế bào tiết lộ vị trí ẩn náu của virus

• Kích hoạt cơ chế khiến HIV không thể tiếp tục trốn tránh

Bà Paula Cevaal, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ: "Trong lĩnh vực điều trị HIV, đây là kết quả ấn tượng nhất mà chúng tôi từng chứng kiến về khả năng phát hiện virus. Sự khác biệt rõ rệt đến mức cả nhóm không khỏi kinh ngạc".

Những thách thức tiếp theo

Mặc dù đã thành công trong việc "dồn HIV ra ánh sáng", các nhà khoa học vẫn cần giải quyết hai vấn đề then chốt:

1. Liệu hệ miễn dịch có thể tự tiêu diệt HIV khi virus bị phơi nhiễm?

2. Có cần kết hợp thêm các liệu pháp bổ trợ khác để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn virus?

Tác động tiềm năng đối với bệnh nhân HIV

Hiện tại, khoảng 30.000 người Australia và hàng chục triệu bệnh nhân toàn cầu đang phải sống phụ thuộc vào thuốc kháng virus (ARV) suốt đời. Nếu phương pháp mới được hoàn thiện, nó có thể:

• Thay thế phác đồ điều trị cả đời bằng liệu trình ngắn hạn

• Giảm gánh nặng chi phí cho hệ thống y tế

• Mang lại hy vọng chữa khỏi hoàn toàn cho bệnh nhân

Bối cảnh toàn cầu về HIV/AIDS

Theo số liệu năm 2023:

• Australia ghi nhận 722 ca nhiễm mới

• Toàn cầu có 500.000-820.000 ca tử vong liên quan đến HIV

• Khoảng 39 triệu người đang sống chung với HIV

Các chuyên gia nhận định, nghiên cứu này mở ra hướng đi mới không chỉ cho điều trị HIV mà còn có thể ứng dụng với các bệnh do virus tiềm ẩn khác. Tuy nhiên, vẫn cần thêm thời gian để chuyển giao từ phòng thí nghiệm ra ứng dụng lâm sàng.

Viện Peter Doherty dự kiến sẽ hợp tác với các tổ chức quốc tế để đẩy nhanh quá trình thử nghiệm lâm sàng trong thời gian tới, mang lại hy vọng sớm nhất cho cộng đồng bệnh nhân HIV toàn cầu./.