Trên trang mạng của viện nghiên cứu Lowy, chuyên gia Greg Earl nhận định rằng, thời gian qua, sự đa dạng hóa nguồn viện trợ phát triển của Australia trong bối cảnh thâm hụt ngân sách phụ thuộc phần lớn vào viện trợ tài chính hỗn hợp. Vì vậy, một trong những khía cạnh thách thức của quyết định tăng cường cách tiếp cận tài chính trong chính sách viện trợ mới – đôi khi phải đánh đổi bằng viện trợ không hoàn lại – là khó khăn do lãi suất tăng.

Kế hoạch lao động Thái Bình Dương đang phát triển nhanh chóng, dự kiến sẽ nhận được ngân sách 370 triệu AUD (239 triệu USD) nhằm thúc đẩy sử dụng lao động từ Thái Bình Dương, cung cấp điều kiện làm việc tốt hơn trong 4 năm tới. Mục tiêu là tạo ra doanh thu thuế 300 triệu AUD.

Chính phủ Australia cũng phân bổ ngân sách cho quốc phòng và cảnh sát - hiện góp phần vào cái được gọi là chính sách Tăng cường Cam kết Thái Bình Dương mới, vốn không hoàn toàn là viện trợ. Gần đây, Australia đã tái phân bổ gần 5 tỷ AUD trong Quyền rút vốn đặc biệt tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) để cung cấp cho các nước có thu nhập thấp khả năng tiếp cận tốt hơn với các khoản tài chính ưu đãi.

Việc chuyển hướng sang sử dụng các khoản đầu tư và khoản vay ưu đãi của Australia nhằm đơn giản hóa kế hoạch hỗ trợ trong những năm gần đây dựa vào các khoản nợ của chính phủ có lãi suất gần bằng 0. Vì vậy, sáng kiến mới quan trọng nhất, Quỹ tài trợ cơ sở hạ tầng Australia cho Thái Bình Dương (AIFFP) có thể cung cấp các khoản vay trị giá 3 tỷ AUD cùng 1 tỷ AUD tiền trợ cấp.

Tạp chí Tài chính Phát triển, phát hành cùng thời điểm với chính sách viện trợ mới, thừa nhận những thách thức của môi trường lãi suất tăng khi chính phủ đang thúc đẩy nhiều biện pháp tài chính hỗn hợp, đặc biệt là các khoản vay ưu đãi của AIFFP. Có quan điểm cho rằng các khoản vay hỗ trợ ngân sách dành cho Indonesia và Papua New Guinea đối mặt với những thách thức lớn hơn về khả năng chi trả.

Đánh giá nội bộ của Bộ ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT) đưa ra biện pháp nhằm tăng viện trợ thông qua các biện pháp kỹ thuật tài chính khác nhau nhằm tận dụng nguồn tiền của Chính phủ Australia. Tuy nhiên, bất chấp những cam kết về đánh giá và tính minh bạch mới, chính sách viện trợ mới của Australia không thực sự thừa nhận cái gọi là “tài trợ cho phát triển đổi mới”. Điều này tạo ra thách thức đối với việc triển khai hiệu quả.      

* Mô hình non trẻ
         
Australia đã thúc đẩy sử dụng tài chính hỗn hợp trong khi không tăng viện trợ bằng cách chuyển đổi Quỹ đầu tư tác động vào các thị trường mới nổi (EMIIF) trị giá 40 triệu USD thành một tổ chức mới có tên là Tổ chức Phát triển Quốc tế Australia (ADI) trị giá 250 triệu USD. Trên thực tế, điều này khiến ADI trở thành phản ứng thứ ba của Australia đối với Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc. ADI, AIFFP và công ty bảo hiểm xuất khẩu Export Finance Australia có nhiệm vụ thúc đẩy vai trò tài trợ cho “lợi ích quốc gia”.
         
Dù vậy, các đánh giá mới cho rằng việc thành lập bất kỳ tổ chức mới nào sẽ làm phân tán sự tập trung trong giải quyết các vấn đề quan trọng hiện nay như biến đổi khí hậu. Các khó khăn hiện nay có vẻ giống như giai đoạn nhập Cơ quan Viện trợ chính thức Australia (AusAid) vào DFAT trước đây. Ngoài ra, việc thiếu kinh phí cho tham vọng viện trợ tổng thể mới cũng là một vấn đề. Tuy nhiên, điều này một lần nữa đặt ra câu hỏi về mức độ minh bạch về giá trị của việc chuyển tiền từ viện trợ truyền thống sang đầu tư của ADI.
         
Tạp chí Tài chính Phát triển đã đưa ra một loạt biện pháp hiện đang được áp dụng theo cơ chế BRI thời kỳ đầu, từ 2,5 tỷ USD hỗ trợ Telstra mua Digicel đến 5,3 triệu USD cho một quỹ đầu tư mạo hiểm của Việt Nam chưa được đánh giá công khai.
       
Cuộc kiểm tra gần đây nhất về EMIIF lập luận rằng việc triển khai 70% (17 triệu AUD) trong số 40 triệu AUD ban đầu đã tạo ra số tiền đầu tư vào các quỹ tư nhân cao gấp năm lần so với ADI như quỹ đầu tư mạo hiểm vào Việt Nam được đề cập ở trên. Nhưng khoản này không bao gồm 16 triệu USD chi phí hoạt động cho EMIIF bên trong DFAT. Chắc chắn, ADI mới và sáng tạo. Nhưng hy vọng ADI mới sẽ có thể hoạt động với tỷ lệ chi phí dựa trên quỹ thấp hơn.

* Thời điểm nhạy cảm

Mặc dù nợ của Chính phủ Australia cao hơn khiến việc chuyển sang tài chính hỗn hợp trở nên khó khăn hơn xét từ góc độ ngân sách của Australia, nhưng chính sách viện trợ mới cũng xuất hiện vào thời điểm mối lo ngại ngày càng tăng về khủng hoảng nợ ở Thái Bình Dương.      
         
Điểm mấu chốt của tài chính hỗn hợp là mở rộng các quỹ khả dụng. Tuy nhiên, Tạp chí Tài chính Phát triển thừa nhận khó khăn trong việc thực hiện biện pháp này ở Thái Bình Dương do Ngân hàng Thế giới cho biết 7 quốc gia trong khu vực có nguy cơ lâm vào tình trạng nợ nần. Báo cáo thừa nhận, nợ cao ở nhiều quốc đảo Thái Bình Dương thách thức tính bền vững lâu dài của phương pháp tài trợ của AIFFP khi khoảng cách giữa lãi suất tài trợ và cho vay tiếp tục gia tăng.
         
Một trong những điểm hấp dẫn của tài chính hỗn hợp khi viện trợ chính thức là mang lại nhiều khoản cho vay hoặc đầu tư tư nhân hơn vào các nước nghèo hơn. Tuy nhiên, việc cho vay giữa các chính phủ vẫn sẽ là cách chính để tài trợ cho phát triển ở Thái Bình Dương.
         
Australia có thể sẽ phải đối mặt với một số câu hỏi về mức độ hấp dẫn của chính sách viện trợ mới nếu Australia được coi là đang tập trung vào vấn đề biến đổi khí hậu dưới dạng các phương tiện cho vay mới phức tạp thay vì viện trợ.     

* "Vừa học vừa làm"       

Cho đến nay, sự phát triển của tài chính hỗn hợp ở Australia dường như là một quá trình tương đối rời rạc về cơ bản đáp ứng với thực trạng ngân sách và đáp trả hành động của Trung Quốc. Tạp chí Tài chính Phát triển thậm chí còn chính thức hóa điều này bằng cách tuyên bố rằng sẽ tiếp tục “vừa học hỏi vừa thực hiện”. Điều này được đưa ra như một lập luận chống lại một DFI riêng biệt vì việc tiếp tục mở rộng thông qua các cơ chế hiện có sẽ thúc đẩy các phương pháp tiếp cận đã thành công, và tránh được chi phí đáng kể khi thiết lập các cơ chế mới.
         
Nhưng trong một cách biện minh khá mới lạ cho cách tiếp cận có vẻ đặc biệt này, Tạp chí cho rằng "vừa học vừa làm" cho đến nay tạo ra sự kết hợp giữa các biện pháp cho vay hoặc đầu tư có chủ quyền và phi chủ quyền. Quan điểm cho rằng DFI rất khó vì không có tiền lệ quốc tế nào cho một tổ chức phát triển độc lập bao gồm các hoạt động cho vay có chủ quyền và không có chủ quyền, tài trợ xuất khẩu và các hoạt động phát triển của DFAT.
         
Ngoài ra còn có sự mâu thuẫn rõ ràng giữa báo cáo Đánh giá Tài chính Phát triển và tài liệu chính sách viện trợ tổng thể mới về vai trò của tăng trưởng kinh tế, vốn từng là thước đo cơ bản cho sự thành công của viện trợ. Báo cáo ủng hộ mạnh mẽ việc sử dụng tài chính hỗn hợp vì đây là chất xúc tác đã được chứng minh cho tăng trưởng kinh tế toàn diện “nhằm giảm nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống ở các nước đang phát triển”.
         
Tuy nhiên, công cụ chính sách mới được cải tiến này chỉ xếp thứ 9 trong các ưu tiên chung của tài liệu chính sách nhằm đưa Australia trở thành “đối tác được lựa chọn về viện trợ cho khu vực”, sau những vấn đề như quan hệ đối tác và quan điểm của các quốc gia bản địa. Và bản thân thuật ngữ “tăng trưởng kinh tế” chỉ xuất hiện ba lần trong tài liệu dài 52 trang của chính sách mới./.
 

Thoibaovietuc.com/Nguồn TTXVN