Gia đình điều hành nhà hàng Việt Nam duy nhất tại thành phố Bathurst, tiểu bang NSW, Australia đang phải đấu tranh để được ở lại khi họ phải đối mặt với việc bị trục xuất do chủ bảo lãnh của họ gặp vấn đề về tiêu chuẩn bảo lãnh.

Chỉ có một nhà hàng Việt Nam duy nhất tại thành phố Bathurst. Bếp trưởng của nhà hàng bà Đào Thi Huệ, đã chuyển đến Úc cùng gia đình vào năm 2015 để đảm nhiệm công việc này. Nhà hàng của gia đình bà Huệ đã được cư dân của thành phố trung-tây New South Wales hưởng ứng nhiệt tình và để lại đánh giá năm sao. Vì vậy, thành phố ủng hộ bà Đào Thị Huệ trong lời kêu gọi vào phút chót gửi tới Bộ trưởng Di trú Tony Burke để xin phép được ở lại Úc.

Con trai bà Thanh Duc Nguyễn cho biết. “Đây là nhà hàng Việt Nam duy nhất trong thị trấn và góp phần vào sự đa dạng và ẩm thực của thành phố Bathurst.”

Gia đình bốn người này được bảo lãnh để chuyển đến Úc theo thị thực lao động có tay nghề tạm thời 457, trong đó bà Huệ là người nộp đơn chính. Nhưng vào tháng 3 năm 2019, họ phát hiện ra rằng nhà bảo lãnh thị thực của họ bị cáo buộc đã thuê một nhân viên có thị thực đã hết hạn, vi phạm các quy định về nhập cư. Do vậy, họ không còn có thể hoạt động như một nhà bảo lãnh của chủ lao động. Và Nguyễn cùng gia đình, những người hiện đang sở hữu nhà hàng, phải đối mặt với nguy cơ bị trục xuất.

Chris Wright, phó giáo sư tại Đại học Sydney, người đã đệ trình đơn chung lên Bộ Nội vụ để xem xét lại hệ thống di trú cho biết, vụ việc này phản ánh một "loại thị thực được thiết kế tồi" khiến người nhập cư phải phụ thuộc vào người sử dụng lao động - nhà tài trợ của họ.

Trong một số trường hợp, như đối với gia đình của Nguyễn, những người bảo trợ trở nên không đủ điều kiện. Nhưng Wright cho biết đã có hàng trăm trường hợp trong 20 năm qua, trong đó những cá nhân được bảo trợ bị phát hiện là đã bị bóc lột hoặc phải đưa tình hình của họ ra tòa. "Có thể nói rằng hầu hết mọi người không cố gắng giải quyết vấn đề này", ông nói. "Họ chỉ chịu đựng nó".

Visa 457 đã bị bãi bỏ vào năm 2017, thay thế bằng visa thiếu hụt kỹ năng tạm thời. Vào tháng 12 năm 2023, chính quyền Albanese đã thông báo rằng visa làm việc tạm thời sẽ được cải tổ một lần nữa với việc giới thiệu visa kỹ năng theo nhu cầu, điều này sẽ cung cấp cho người lao động di cư sự linh hoạt để chuyển đổi giữa các nhà tài trợ, nhiều thời gian hơn để tìm kiếm một nhà tài trợ khác và con đường rõ ràng hơn để hướng tới quyền thường trú. Visa mới đó sẽ có hiệu lực vào cuối năm nay.

Vào thời điểm mất nhà tài trợ, những người sở hữu thị thực 457 chỉ có 60 ngày để tìm một nhà tài trợ chủ lao động mới để ở lại đất nước. Tính đến ngày 1 tháng 7 năm 2024, thời hạn đó đã được gia hạn lên 180 ngày. Thị thực kỹ năng theo yêu cầu mới cũng sẽ cho phép có 180 ngày để tìm một nhà tài trợ mới, một khung thời gian mà Wright cho biết là "khá đáng kể".

Theo khảo sát năm 2023 của Viện Công lý Di cư đối với hơn 15.000 lao động di cư, ba phần tư kiếm được dưới mức lương tối thiểu tạm thời ở Úc và một phần tư kiếm được ít hơn một nửa mức đó. Chín trong số 10 lao động được trả lương thấp không báo cáo việc trả lương thấp vì sợ ảnh hưởng đến thị thực hoặc khả năng ở lại Úc của họ.

Wright cho biết nghiên cứu của riêng ông chỉ ra rằng nhiều nhà tuyển dụng không tài trợ cho người di cư để giải quyết tình trạng thiếu hụt kỹ năng mà là để kiểm soát chặt chẽ hơn đối với nhân viên hoặc để bóc lột họ. “Những trường hợp này xảy ra quá thường xuyên,” Wright nói. “Những người di cư đang tìm cách xây dựng một ngôi nhà ở đây và điều thực sự quan trọng là họ được trao cơ chế để hòa nhập vào xã hội.

Nguyễn cho biết gia đình anh hiện đang có thị thực bắc cầu A và sẽ sớm phải nộp đơn xin thị thực bắc cầu E, loại thị thực này chỉ cho phép họ ở lại Úc trong khi quyết định di trú của họ được hoàn tất. Những người có thị thực bắc cầu E không có quyền làm việc, học tập hoặc tiếp cận Medicare. Đây là “thị thực tệ nhất ở Úc”, Nguyễn nói.

“Chúng tôi có thể ở lại đây cho đến khi có quyết định nhưng điều đó rất khó khăn,” anh nói. “Chúng tôi không có sự giúp đỡ hay hỗ trợ nào và điều đó rất tốn kém. “Nghĩ đến việc bị trục xuất về Việt Nam là rất căng thẳng. Nó sẽ tàn phá chúng tôi. Chúng tôi sẽ mất tất cả những gì chúng tôi đã làm việc chăm chỉ trong gần 10 năm.”

Gia đình Bà Huệ đã viết thư cho Bộ trưởng Di trú Tony Burke vào tháng này, yêu cầu sự can thiệp của Bộ trưởng. Người dân Bathurst đã bày tỏ sự ủng hộ đối với họ, với một bản kiến ​​nghị trực tuyến thu hút hơn 20.000 chữ ký. Các thành viên quốc hội địa phương cũng đã viết thư chính thức cho Burke.

Bộ Nội vụ cho biết họ không thể bình luận về từng trường hợp cụ thể.

Tính đến ngày 31 tháng 3, có 9.892 người có thị thực bắc cầu E. Những con số này bao gồm những người xin tị nạn đến Úc bằng thuyền và bị giam giữ tại các trung tâm giam giữ cộng đồng./.