Cảnh sát Liên bang Úc (AFP) vừa triệt phá hai vụ án buôn người nghiêm trọng tại Brisbane và Sydney, hé lộ những góc khuất của tội phạm lợi dụng lòng tin và tình trạng dễ bị tổn thương. Một vụ liên quan đến lừa đảo học bổng giả để bóc lột lao động, vụ còn lại là hành vi bỏ rơi gia đình ở nước ngoài. Phân tích chi tiết dưới đây giúp làm rõ cơ chế phạm tội, hậu quả đối với nạn nhân và những bài học quan trọng cho cộng đồng người Việt tại Úc.

Vụ án tại Brisbane: Lừa đảo học bổng, bóc lột lao động

Một phụ nữ 56 tuổi, mang hai quốc tịch Úc và Nigeria, bị bắt tại Sân bay Brisbane hôm thứ Tư khi trở về từ Papua New Guinea (PNG). Từ năm 2021 đến 2023, bà ta bị cáo buộc dụ dỗ 15 công dân PNG đến Úc với lời hứa về học bổng giáo dục, nhưng thay vì được học, họ bị ép làm việc tại các trang trại ở Queensland trong điều kiện khắc nghiệt. Các nạn nhân, tuổi từ 19 đến hơn 30, bị buộc ký hợp đồng pháp lý, cam kết trả nợ các chi phí như học phí, vé máy bay, thị thực, bảo hiểm và phí pháp lý. Những hợp đồng này tạo ra tình trạng “nợ nần” – một hình thức nô lệ hiện đại. Họ phải làm việc 7 ngày/tuần, lên đến 10 giờ/ngày, vi phạm điều kiện thị thực du học, trong khi tiền lương bị nghi phạm thu giữ để “trả nợ”. Nghi phạm còn đe dọa gia đình nạn nhân ở PNG để đảm bảo sự phục tùng. Thanh tra AFP Adrian Telfer mô tả vụ việc là “đáng lo ngại”, nhấn mạnh các nạn nhân là những người trẻ, dễ bị tổn thương, theo đuổi giấc mơ học tập tại Úc nhưng bị đẩy vào tình thế không lối thoát.

Hậu quả đối với các nạn nhân là nghiêm trọng. Họ chịu tổn thương tâm lý nặng nề do bị lừa dối, bóc lột và cô lập về mặt xã hội lẫn tài chính. Việc vi phạm thị thực có thể gây rắc rối pháp lý lâu dài, ảnh hưởng đến khả năng ở lại hoặc quay lại Úc. Một số nạn nhân hiện được Hội Chữ thập đỏ hỗ trợ để ổn định cuộc sống, nhưng áp lực từ các mối đe dọa đến gia đình ở PNG vẫn để lại tác động sâu sắc. Vụ án này phơi bày cách tội phạm lợi dụng khoảng cách thông tin, khi các nạn nhân thiếu hiểu biết về hệ thống giáo dục và thị thực của Úc, dễ bị lôi kéo bởi những lời hứa hấp dẫn. Cơ chế “nợ nần” là công cụ chính để kiểm soát, biến họ thành lao động cưỡng bức. Lỗ hổng trong giám sát các chương trình học bổng giả và điều kiện lao động ở các trang trại nông nghiệp cũng tạo cơ hội cho tội phạm hoạt động. Nghi phạm đối mặt với 31 tội danh, bao gồm 4 tội buôn người với mức án tối đa 12 năm tù và 13 tội liên quan đến nợ nần. Bà được tại ngoại và sẽ hầu tòa vào ngày 19/9.

Để tránh rơi vào những cạm bẫy tương tự, cộng đồng cần cảnh giác với các chương trình học bổng không rõ nguồn gốc. Sinh viên quốc tế nên kiểm tra thông tin qua các kênh chính thức như Đại sứ quán Úc hoặc các tổ chức giáo dục uy tín. Việc hiểu rõ quyền lợi, bao gồm quyền liên hệ cơ quan chức năng khi bị bóc lột, là rất quan trọng. Các tổ chức như Hội Chữ thập đỏ đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ nạn nhân, nhưng cộng đồng cũng cần phối hợp để phát hiện và ngăn chặn sớm các hành vi tương tự.

Vụ án tại Sydney: Bỏ rơi vợ con ở Pakistan

Cùng ngày, một người đàn ông 45 tuổi ở phía tây nam Sydney bị bắt tại Austral với cáo buộc buôn người. Ông ta bị cáo buộc hủy thị thực Úc của vợ và giữ hộ chiếu của con trai 1 tuổi, bỏ rơi họ ở Pakistan sau chuyến đi vào tháng 8/2024, rồi trở về Úc một mình. Người vợ trở về Úc vào tháng 2/2025 và báo cáo sự việc, giúp đứa trẻ cũng được đưa về an toàn nhờ can thiệp của cơ quan chức năng. Nghi phạm đối mặt với 2 tội buôn người bằng lừa đảo và 1 tội sử dụng thông tin nhận dạng trái phép. Ông ta sẽ hầu tòa tại Tòa án địa phương Liverpool vào thứ Năm.

Vụ việc gây tổn thương lớn cho nạn nhân. Người vợ và con nhỏ chịu khủng hoảng tâm lý do bị bỏ rơi ở nước ngoài, mất quyền tiếp cận hỗ trợ tài chính và pháp lý. Hành vi hủy thị thực và giữ hộ chiếu gây khó khăn nghiêm trọng cho việc tái nhập cảnh Úc, phá vỡ cấu trúc gia đình. Vụ án làm dấy lên lo ngại về bạo lực gia đình và buôn người trong các cộng đồng di cư, nơi nạn nhân có thể ngại tố cáo do sợ bị kỳ thị. Phân tích sâu cho thấy nghi phạm đã lạm dụng quyền lực gia đình để kiểm soát giấy tờ tùy thân, một hành vi đặc trưng của buôn người trong bối cảnh bạo lực gia đình. Lỗ hổng trong quản lý thị thực, khi một cá nhân có thể hủy thị thực của người khác mà không bị giám sát chặt chẽ, cần được cải thiện để bảo vệ những người dễ bị tổn thương. Sự dũng cảm của người vợ khi tố cáo và sự hỗ trợ kịp thời từ cơ quan chức năng là yếu tố then chốt giúp giải cứu nạn nhân, nhấn mạnh vai trò của các kênh hỗ trợ.

Cộng đồng cần nhận diện các dấu hiệu của bạo lực gia đình, như kiểm soát giấy tờ hoặc hạn chế quyền tự do di chuyển, để hỗ trợ nạn nhân kịp thời. Những người gặp tình huống tương tự nên liên hệ với các tổ chức như Legal Aid hoặc AFP để được bảo vệ và hỗ trợ tái nhập cảnh. Giáo dục cộng đồng, đặc biệt trong các cộng đồng di cư, về quyền lợi và các kênh hỗ trợ là cần thiết để ngăn chặn các vụ việc tương tự.

Kêu gọi hành động

AFP kêu gọi bất kỳ ai từng trải qua tình huống tương tự liên hệ qua số 131 444 để được hỗ trợ. Hai vụ án này cho thấy buôn người có nhiều hình thức, từ lừa đảo học bổng đến lạm dụng trong gia đình, đều nhắm vào những người dễ bị tổn thương. Thời báo Việt Úc khuyến khích cộng đồng cảnh giác với các lời mời chào không rõ ràng, kiểm tra kỹ thông tin và hỗ trợ nạn nhân bằng cách chia sẻ các kênh hỗ trợ chính thức như Đại sứ quán Úc, Hội Chữ thập đỏ hoặc AFP./.