Sau nhiều ngày cân nhắc, Tổng thống Donald Trump đã quyết định đưa Hoa Kỳ vào cuộc chiến giữa Israel và Iran. Trong một chiến dịch quân sự diễn ra sáng sớm Chủ nhật, lực lượng Mỹ đã sử dụng máy bay chiến đấu và tàu ngầm để tấn công ba cơ sở hạt nhân then chốt của Iran tại Natanz, Isfahan và Fordow - nơi chứa nhà máy làm giàu uranium được xây sâu 80m dưới lòng núi.

Bối cảnh leo thang căng thẳng

Đợt không kích này đánh dấu đỉnh điểm của chuỗi sự kiện bắt đầu từ cuộc chiến Gaza sau vụ tấn công của Hamas vào Israel tháng 10/2023, tiếp nối bằng các cuộc tấn công của Israel vào Hezbollah ở Lebanon và sự sụp đổ của chế độ Assad do Iran hậu thuẫn tại Syria. Theo các nguồn tin, Israel đã gây áp lực buộc Trump hành động nhanh hơn kế hoạch ban đầu, đặc biệt là việc sử dụng loại bom "phá boongke" nặng 13,6 tấn mà chỉ máy bay ném bom B-2 của Mỹ mới có thể triển khai.

Ba kịch bản có thể xảy ra

1/Iran phản công có chừng mực: Lịch sử cho thấy Iran thường chọn cách đáp trả mang tính biểu tượng, như vụ bắn tên lửa vào căn cứ Mỹ ở Iraq năm 2020 sau cái chết của tướng Soleimani. Với kho tên lửa đang cạn kiệt (ước tính đã sử dụng 400-700/2000 quả) và nhiều bệ phóng bị phá hủy, khả năng phản ứng quy mô lớn của Iran bị hạn chế đáng kể.

2/Iran nhượng bộ: Dù trước đó tỏ ý sẵn sàng đàm phán, Iran khó có thể chấp nhận thỏa hiệp khi bị tấn công. Kinh nghiệm từ chiến tranh Iran-Iraq (1980-1988) cho thấy chế độ này sẵn sàng chịu đựng tổn thất lớn trước khi nhượng bộ. Tuy nhiên, với lực lượng quân sự suy yếu, lãnh đạo tối cao Khamenei có thể buộc phải cân nhắc bảo vệ sự tồn vong của chế độ.

3/Mỹ hạn chế tham chiến: Cuộc thăm dò của The Economist/YouGov cho thấy 60% người Mỹ phản đối can dự vào xung đột. Nếu tình hình leo thang, áp lực dư luận có thể buộc chính quyền Trump phải điều chỉnh chiến lược. Câu hỏi lớn hiện nay là liệu 400kg uranium làm giàu 60% của Iran có bị phá hủy hay không - yếu tố then chốt quyết định khả năng Tehran tái thiết chương trình hạt nhân.

Triển vọng bất ổn

Dù kịch bản nào xảy ra, cuộc khủng hoảng đã đẩy khu vực vào tình thế cực kỳ mong manh. Với bản tính ngoan cố của chế độ Iran và quyết tâm "xóa sổ" cơ sở hạt nhân của Israel, nguy cơ leo thang xung đột vẫn hiện hữu. Trong khi đó, thái độ của người dân Iran - vừa bất mãn với chế độ vừa có tinh thần dân tộc cao - cùng khả năng kế vị lãnh đạo tối cao sẽ là những yếu tố then chốt định hình tương lai của cuộc khủng hoảng này./.