Theo tờ ABC của Australia, nền kinh tế “xứ Chuột túi” trong năm 2023, đã tránh được một cuộc suy thoái tiềm ẩn. ABC cho rằng điều này là nhờ số người di cư tăng cao hơn nhiều so với dự đoán. Hơn 500.000 người đã chuyển đến nước này sinh sống trong năm 2023, làm tăng tổng nhu cầu ngay cả khi mức tiêu thụ bình quân đầu người giảm.            

Thế nhưng, đối với nhiều người, cuộc sống của họ trong năm 2023 chắc chắn giống như suy thoái, khi liên tục phải đối mặt với nhiều đợt tăng lãi suất, hóa đơn thuế tăng và chi phí sinh hoạt ngày càng cao, vượt xa tốc độ tăng lương. Mặc dù vậy, tỷ lệ thất nghiệp ở Australia hầu như không thay đổi, vẫn giữ ở mức gần thấp nhất trong 50 năm qua.

Khi con số lạm phát chính thức giảm so với mức đỉnh 7,8% vào năm 2023, dữ liệu Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) xác nhận nền kinh tế lớn châu Đại dương đang chậm lại đáng kể. Vậy triển vọng nào đang chờ đợi nền kinh tế Australia trong năm 2024?

* Lãi suất giảm?

ABC nhận định, trong năm 2024, lãi suất sẽ được cắt giảm - nhưng vẫn có thể còn một đợt tăng nữa. Ngân hàng Dự trữ Australia (RBA, ngân hàng trung ương) đã nâng lãi suất tổng cộng 5 lần trong năm 2023, từ con số 3,1% lên 4,35%. Động thái này diễn ra sau mức tăng 3 điểm phần trăm mà RBA đã thực hiện vào năm trước đó.

Tháng 12/2023, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ Australia tuyên bố tạm dừng tăng lãi suất. Các nhà kinh tế của nước này hiện đưa ra nhiều ý kiến trái chiều về việc liệu có một đợt tăng lãi suất khác trong năm 2024 hay không.            

Bà Diana Mousina, nhà kinh tế của Công ty dịch vụ tài chính Australia, nói: “Năm 2023, chúng tôi đã đánh giá quá thấp khả năng tăng lãi suất ở Australia. Do RBA có quan điểm khá ‘diều hâu’ nên tôi nghĩ chúng ta cần lưu ý rằng rất có khả năng xảy ra một đợt tăng lãi suất khác trong vài tháng tới”.            

Tuy nhiên, sau khi dữ liệu GDP được công bố vào đầu tháng 12/2023 thấp hơn nhiều so với dự kiến, cho thấy nền kinh tế tăng trưởng 0,2% trong quý III/2023, các nhà kinh tế kỳ vọng RBA sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào năm 2024.

Nhà kinh tế trưởng Luci Ellis của tập đoàn Westpac nói: “Có lẽ vào thời điểm cuối năm 2024, RBA sẽ tin tưởng hơn một chút rằng lạm phát sẽ quay trở lại trong biên độ vào năm 2025 và họ sẽ bắt đầu cân nhắc xem thời điểm nào có thể loại bỏ một số tính chất hạn chế của chính sách”. Tiến sĩ Ellis dự đoán sẽ có một hoặc hai đợt cắt giảm lãi suất vào cuối năm 2024.            

* Đưa lạm phát về mức mục tiêu

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mới nhất, thước đo lạm phát chính của Australia, là 4,9% trong năm tính đến tháng 10/2023. Tỷ lệ này vẫn gần gấp đôi mục tiêu của RBA là từ 2-3%. Nhà kinh tế trưởng Paul Bloxham của Ngân hàng HSBC Australia cho biết: “Tôi cho rằng sẽ mất khá nhiều thời gian để lạm phát quay trở lại mục tiêu của RBA. Điều khiến lạm phát giảm trong năm 2023 là tình trạng gián đoạn liên quan đến nguồn cung do đại dịch COVID-19 và cuộc xung đột Nga-Ukraine đã được giải quyết. Vì vậy, giá dầu, giá thực phẩm, chi phí vận chuyển đã giảm và hàng hóa sản xuất sẵn có, điều này đồng nghĩa với việc giá hàng hóa cũng giảm. Tuy nhiên, hiện tại tốc độ xử lý chậm là do lạm phát vẫn còn quá cao, đó là lạm phát dịch vụ, ví dụ như tiền thuê nhà và tiền điện...”.            

RBA cũng không cho rằng lạm phát sẽ nằm trong phạm vi mục tiêu cho đến năm 2025, nhưng bà Mousina lại có quan điểm khác. Bà nói: “Tôi vẫn nghĩ rằng RBA đang đánh giá quá cao dự báo lạm phát của họ, và lạm phát ở Australia thực sự sẽ giảm nhanh hơn rất nhiều trong năm 2024”.             

* Ẩn số tỷ lệ di cư

Hơn nửa triệu người đã di cư đến Australia năm 2023. Bà Mousina cho biết đây là con số “cực kỳ cao”, lớn hơn nhiều so với mức mà Bộ Tài chính dự báo. Điều đó mang lại mức tăng trưởng kinh tế cơ bản và tác động đến tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế, đến chi tiêu của người tiêu dùng, giá nhà. Nói một cách đơn giản, nhiều người hơn có nghĩa là chi tiêu nhiều hơn trong nền kinh tế, với nhiều người làm việc, kiếm tiền và đóng thuế hơn, cũng như nhiều người thuê hoặc mua nhà hơn.           

Bà Mousina lý giải nhờ lượng di cư cao hơn mà GDP của Australia vẫn ở mức dương và nước này đã tránh được một cuộc suy thoái kỹ thuật, thường được định nghĩa là GDP giảm 2 quý liên tiếp.            

Tuy nhiên, ngay cả khi dân số tăng lên, chuyên gia kinh tế của Công ty dịch vụ tài chính Australia lưu ý rằng nền kinh tế tăng trưởng ở mức 2,1% trong 12 tháng tính đến ngày 30/9/2023 "được coi là yếu đối với Australia". Hơn nữa, khó có khả năng thêm nửa triệu người sẽ chuyển đến Australia vào năm 2024, vì vậy con số GDP của năm 2024 có thể còn tồi tệ hơn. Tiến sĩ Ellis giải thích: “Bạn phải nhớ rằng đây là một hiệu ứng lan tỏa từ đại dịch COVID-19. Chúng tôi không kỳ vọng tăng trưởng dân số năm 2024 sẽ ở mức mạnh như năm 2023”.            

Chính phủ Liên bang Australia gần đây dự báo số lượng di cư ròng khoảng 375.000 trong năm tài chính này, giảm xuống còn 250.000 vào năm tài chính tiếp theo, gần bằng mức đã thấy trong những năm trước đại dịch COVID-19.             

* Tỷ lệ thất nghiệp sẽ bắt đầu tăng dần            

Nhu cầu từ số lượng người di cư bổ sung đủ mạnh để giữ cho tỷ lệ thất nghiệp ở Australia dao động quanh mức 3,5% trong cả năm, bất chấp làn sóng lao động tăng thêm. Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế đều dự đoán rằng số người không có việc làm sẽ ngày càng tăng trong năm 2024, do nhu cầu giảm đã bắt kịp thị trường lao động. Đó là điều mà RBA đã cảnh báo từ lâu.            

Chuyên gia Phil O'Donaghoe, nhà kinh tế trưởng tại Deutsche Bank Australia, dự đoán tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên: “Tôi nghĩ chúng ta sắp đạt được mức tăng gần nửa điểm phần trăm trong tỷ lệ thất nghiệp”. Tuy nhiên, ông cảnh báo nếu tỷ lệ thất nghiệp tăng cao hơn nữa sẽ là tin xấu. Ông chỉ rõ: “Nếu vào cuối năm tới, chúng ta có tỷ lệ thất nghiệp là 4,5%-5%, đó sẽ là một cuộc suy thoái”.            

Tiến sĩ Ellis cũng sẽ theo dõi chặt chẽ tình trạng thiếu việc làm. Bà giải thích: “Bạn sẽ thấy các nhà tuyển dụng tập trung vào số giờ mà mọi người đang làm việc và do đó bạn sẽ có ít người hơn, làm việc nhiều giờ hơn và bạn sẽ chứng kiến nhiều tình trạng thiếu việc làm cũng như thất nghiệp hơn. Chúng tôi thực sự nghĩ rằng tỷ lệ thiếu việc làm có thể là một phần quan trọng trong phản ứng của nền kinh tế trước nhu cầu chậm lại và chính sách thắt chặt hơn”.             

* Giá bất động sản sẽ tiếp tục tăng nhưng không nhanh             

Cho dù chi phí vay tiền tiếp tục tăng trong năm 2023 - cùng với cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tăng cao - giá bất động sản vẫn tiếp tục tăng. Ông Bloxham giải thích: “Tôi nghĩ điều cơ bản thúc đẩy sức mạnh đó là làn sóng di cư vào Australia rất mạnh mẽ. Chúng tôi nhận thấy dân số tăng nhanh, nhu cầu về tài sản càng cao”. Tuy nhiên, ông cho biết thêm, khi tốc độ tăng trưởng dân số chậm lại vào năm 2024, điều đó sẽ ít tác động đến nhu cầu hơn.

Giá cả đã bắt đầu “hạ nhiệt” ở một số thành phố của Australia như Melbourne và Darwin vào cuối năm 2023. Trong khi đó, các thành phố khác như Perth và Brisbane tiếp tục chứng kiến mức tăng giá đáng kể. Tiến sĩ Ellis dự báo, về tổng thể, giá cả có nhiều khả năng tăng hơn là giảm trên toàn Australia vào năm 2024. Bà nói: “Hoàn toàn đúng nếu ai đó nói với bạn rằng lãi suất sẽ tăng hơn 4 điểm phần trăm và thu nhập bình quân của hộ gia đình đang giảm trên thực tế. Điều đó có nghĩa là đừng hy vọng giá nhà sẽ tăng lên, hoặc nếu có tăng thì cũng sẽ chậm hơn nhiều”.            

* Các yếu tố toàn cầu vẫn gây tác động          

Cuộc xung đột ở Ukraine và xung đột Israel-Hamas, Trung Quốc mở cửa trở lại và mối quan hệ thương mại đang “tan băng” giữa Australia và Trung Quốc, đều có tác động tới nền kinh tế Australia vào năm 2023. Bà Mousina nói: “Tác động lớn nhất từ địa chính trị đối với Australia là thông qua thị trường chứng khoán, giá cả hàng hóa và tất nhiên là đồng đô la Australia (AUD). Tôi nghĩ rằng tác động lớn nhất của mối quan hệ Australia-Trung Quốc chính là tác động đối với đồng AUD”.            

Ông O'Donaghoe cho rằng tác động rõ rệt nhất của cuộc xung đột Ukraine trên thực tế là tác động đến giá hàng hóa của Australia, những thứ như xuất khẩu khí đốt tự nhiên, xuất khẩu than… giá của những mặt hàng xuất khẩu đó đã tăng vọt. Ông nói: “Australia, ở cấp liên bang, lần đầu tiên đạt được thặng dư ngân sách sau 15 năm và tôi nghĩ nguyên nhân lớn dẫn đến điều đó là cú sốc về giá hàng hóa do cuộc xung đột Nga-Ukraine gây ra”.            

Ông O'Donaghoe cho biết thêm rằng đợt tăng giá ban đầu (do xung đột Ukraine-Nga) đã kết thúc, nên ngân sách liên bang Australia năm 2024 sẽ không khả quan bằng năm 2023. Ông nhấn mạnh: “Chính phủ dự báo vào năm tài chính 2023-2024, chúng ta sẽ quay trở lại tình trạng thâm hụt do giá hàng hóa giảm”.            

Ông Bloxham cũng theo dõi chặt chẽ tình hình chính trị bên ngoài Australia năm 2024. Ông nói: “Chúng ta sẽ chứng kiến các cuộc bầu cử trên khắp thế giới dân chủ và những cuộc bầu cử rất quan trọng như ở Mỹ, Ấn Độ, Indonesia, Anh… Đây sẽ là những trọng tâm lớn của thị trường toàn cầu”.             

* RBA sẽ bước vào một kỷ nguyên mới            

Ông O'Donaghoe cho rằng không chỉ Australia phải hứng chịu “cú sốc” lạm phát, mà “cú sốc” này diễn ra trên khắp các nền kinh tế thế giới. Cuộc họp đầu tiên của năm 2024 của RBA sẽ diễn ra vào ngày 6/2 và sẽ được dư luận theo dõi chặt chẽ. Dữ liệu lạm phát quý IV/2023 có thể sẽ đóng vai trò có ảnh hưởng trong quyết định lãi suất đầu tiên trong năm của Hội đồng quản trị RBA vào đầu năm 2024.

Ông O'Donaghoe nói: “Tôi dự báo sẽ có một đợt tăng lãi suất tại cuộc họp tháng 2/2024. Điều đó là gần như không thể tránh khỏi”. Trong khi đó, bà Mousina cho biết sau kỳ nghỉ vào tháng 1/2024, RBA có thể sẽ thay đổi lãi suất vào tháng 2/2024”.

Tuy nhiên, ông Bloxham lại cho rằng RBA có thể sẽ tiếp tục giữ nguyên lãi suất. Với những ý kiến trái chiều như vậy từ các nhà phân tích và giới chuyên gia, có lẽ chỉ có thời gian mới làm sáng tỏ được những gì sẽ diễn ra trong năm 2024 đối với nền kinh tế Australia./.             
 

Thoibaovietuc.com/Nguồn abc, vna