Theo trang mạng của Viện Lowy - viện nghiên cứu chính sách đối ngoại hàng đầu của Australia, đã nửa thế kỷ trôi qua kể từ khi Australia và Indonesia ký hiệp định đầu tư song phương, dẫn đến hàng loạt sáng kiến của chính phủ, chủ yếu là về phía Australia, nhằm tăng cường hội nhập kinh tế. Tuy nhiên, có một thực tế cơ bản là hai quốc gia này chủ yếu là các nền kinh tế xuất khẩu tài nguyên hoặc hàng hóa mang tính cạnh tranh, mà ví dụ điển hình là việc khai thác than để sản xuất điện.

Hiện có một số bằng chứng rõ ràng về sự bổ sung kinh tế lớn hơn trong mối quan hệ giữa hai nước. Cán cân quyền lực cũng đang thay đổi khi nền kinh tế Indonesia đang trên đà vượt qua quy mô kinh tế của Australia, dù là trên danh nghĩa, chỉ trong vài năm tới. Hai năm trước, "Kế hoạch chi tiết về Thương mại và Đầu tư với Indonesia” của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia nhắm mục tiêu đến lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và người cao tuổi; giáo dục và kỹ năng; nông nghiệp và thực phẩm; các dịch vụ tài nguyên và năng lượng, coi đó như những cơ hội nổi lên từ hiệp định hợp tác kinh tế song phương mới.

Giáo dục là yếu tố đi đầu tại Hội nghị Thượng đỉnh thường niên Indonesia-Australia tuần này, với việc ba trường đại học là Western Sydney, Deakin và Central Queensland tuyên bố mở một phân viện tại Indonesia, sau khi Đại học Monash đi tiên phong trong việc này. Các trường đại học mới đang mở phân viện bên ngoài Jakarta phù hợp với các ưu tiên phát triển khu vực của Indonesia. Tiếp theo là một số sáng kiến mới trong giáo dục nghề nghiệp.

Chăm sóc sức khỏe cũng nhận được sự quan tâm đáng chú ý trong các bình luận của các nhà lãnh đạo. Điều này phản ánh qua sự ra mắt đúng lúc vào tháng trước của công trình bệnh viện đầu tiên của Aspen Medical (Australia) trong sự hợp tác với Tây Java (Indonesia) để xây dựng các cơ sở chăm sóc sức khỏe lớn hơn, điều này sẽ giúp tiết kiệm được ngoại hối từ những người Indonesia ra nước ngoài để chăm sóc sức khỏe. Việc liên doanh chăm sóc sức khỏe quan trọng khác của Australia tại Indonesia do Ramsay Health Care thành lập được cho là diễn ra đúng lúc.            

Indonesia là một thị trường lớn đối với hàng xuất khẩu của Australia và từ lâu đã là hình mẫu về tính bổ sung trong liên doanh tập đoàn Interflour - công ty chế biến lúa mỳ Australia thành bột để làm mỳ ở Indonesia và các nơi khác trong khu vực. Tài nguyên và năng lượng cũng được coi là một trọng tâm lớn với việc Tổng thống Indonesia Joko Widodo tiếp tục thúc đẩy quyền được tiếp cận nguồn dự trữ lithium của Australia để củng cố tham vọng sản xuất ô tô điện của Indonesia. Có vẻ như sẽ có một sự bổ sung rõ ràng trong việc lithium của Australia được kết hợp với nickel của Indonesia cho ngành sản xuất pin để cung cấp năng lượng cho các phương tiện điện cần thiết nhằm khử carbon ở quốc gia đông dân thứ tư thế giới này. Và các quan chức Indonesia đã nhắc lại điều này trong các chuyến thăm Australia năm nay.            

Tuy nhiên, Australia dường như vẫn chưa có cử chỉ nhượng bộ đối với công cuộc tìm kiếm lithium của Tổng thống Widodo. Thực tế là Công đảng ở Australia có các cam kết bầu cử của riêng mình nhằm tăng thêm giá trị cho các khoáng sản, bao gồm cả lithium, như một phần của quá trình hồi sinh sản xuất. Chính phủ Australia gần đây đã nhắc lại các cam kết về an ninh năng lượng và khoáng sản đối với các quốc gia khác nhau, từ Singapore đến Nhật Bản.

Có ý kiến cho rằng hiện nay, có rất nhiều tài liệu của Chính phủ Thủ tướng Anthony Albanese về các khoáng sản quan trọng hầu như không đề cập đến sự hợp tác với Indonesia. Chiến lược khoáng sản quan trọng, được công bố gần đây, cũng không đề cập đến Indonesia mặc dù đã lưu ý đến sự hợp tác với 7 quốc gia khác, bao gồm cả Ấn Độ. Chiến lược cũng thảo luận về sự tham gia với các cơ quan đa phương khác nhau bao gồm Đối thoại An ninh Tứ giác và Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương do Mỹ hậu thuẫn. Bản cập nhật hàng quý về thị trường tài nguyên của Bộ Công nghiệp, Khoa học và Công nghệ tuần này - ghi nhận mức độ xuất khẩu khoáng sản quan trọng đang trên đà vượt qua xuất khẩu than nhiệt - cũng hầu như không chú ý đến tham vọng pin của Indonesia trong cuộc thảo luận đặc biệt về khoáng sản và pin quan trọng. Đáng chú ý, Indonesia được thảo luận nhiều hơn với tư cách là đối thủ cạnh tranh xuất khẩu nguyên liệu thô liên quan đến tác động của nỗ lực hạn chế xuất khẩu khoáng sản chưa qua chế biến.            

Thực tế thì không phải là Indonesia không gặp khó khăn trong việc quản lý chuỗi cung ứng của mình để tạo ra ngành công nghiệp ô tô điện trong nước. Trước cuộc họp của các nhà lãnh đạo hai nước trong tuần này, Chính phủ Tổng thống Widodo đã gia hạn tạm hoãn việc thực thi lệnh cấm xuất khẩu các khoáng sản đã qua chế biến một phần như đồng, chì và kẽm, trong khi chỉ tiến hành hành động chống xuất khẩu bauxite mà họ muốn giữ lại để sản xuất nhôm trong nước. Trên thực tế, chính phủ biện minh cho hành động này trên cơ sở rằng các nhà máy luyện kim vẫn chưa được xây dựng để xử lý tinh quặng trong nước để sử dụng trong sản xuất. Tuy nhiên, nhiều khả năng nó phản ánh nhu cầu ngân sách của chính phủ về doanh thu ngay lập tức từ các khoản thu từ xuất khẩu hơn là chờ đợi những lợi ích lâu dài của việc gia công trong nước cho sản xuất. Đây là một tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Australia cũng phải đối mặt khi cố gắng giải quyết nhu cầu dự trữ khí đốt.            

Ngoài vấn đề lithium, hợp tác giữa Australia và Indonesia về ứng phó với biến đổi khí hậu dường như vẫn phức tạp, bất chấp ngôn ngữ ngoại giao và lợi ích chung rõ ràng. Sau khi nói chuyện với Tổng thống Indonesia Widodo, Thủ tướng Australia Anthony Albanese tuyên bố hợp tác năng lượng tái tạo là “một cơ hội tuyệt vời cho chúng ta trong tương lai”. Tuy nhiên, dường như chỉ có tiến bộ khiêm tốn trong mối quan hệ hợp tác này./.            

Thoibaovietuc.com/Nguồn Lowy