Ngày 24/11, Đài Loan cho biết một tàu chiến Australia đã đi qua Eo biển Đài Loan, tuyến đường thủy nhạy cảm và chật hẹp chia tách hòn đảo dân chủ và Trung Quốc Đại lục.

Bộ Quốc phòng của hòn đảo không nêu tên con tàu nhưng cho biết nó đi vào eo biển hôm 23/11 và đi qua eo biển để hướng xuống phía Nam, nói thêm rằng quân đội Đài Loan luôn theo dõi. Tuy nhiên, bộ này không cung cấp thêm các chi tiết.

Về phần mình, một quan chức Australia xác nhận con tàu Toowoomba đã đi qua vùng biển quốc tế của Eo biển Đài Loan như một phần các hoạt động triển khai tàu trong khu vực của mình. Euan Graham, nhà phân tích cấp cao tại Viện Chính sách Chiến lược Australia cho biết hải quân Australia đã thường xuyên quá cảnh qua Eo biển Đài Loan nhưng “chọn không công khai điều này".

Chuyến đi đến vào thời điểm khó khăn trong quan hệ quân sự Australia-Trung Quốc ngay cả khi hai nước tìm cách có được mối quan hệ trở lại đúng hướng. Sự việc cũng diễn ra khi hải quân Mỹ đang đặt niềm tin vào triển vọng cải thiện thông tin liên lạc về các hoạt động trên biển giữa Mỹ và Trung Quốc, trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng. Mặc dù vậy, một quan chức cấp cao của Hải quân Mỹ vẫn nhấn mạnh cần phải làm nhiều việc nữa để củng cố vững chắc các bước đi tiếp theo.

Quan điểm của Trung Quốc và Australia

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết quan điểm của nước này về các vấn đề hàng hải là “nhất quán và rõ ràng”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mao Ninh phát biểu trong một cuộc họp báo thường kỳ: "Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan kiềm chế hành động khiêu khích, gây bất lợi cho hòa bình và sự ổn định ở Eo biển Đài Loan".

Tuần trước, Canberra đã phàn nàn về một sự cố liên quan đến một tàu chiến Trung Quốc và chính tàu này của Hải quân Australia đang di chuyển trong Vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản, nơi thợ lặn quân sự Australia đã bị thương.

Hải quân Mỹ cũng điều tàu qua eo biển với tần suất khoảng một lần mỗi tháng trong cái mà nó gọi là quá cảnh "thường lệ", còn Trung Quốc thường xuyên phản đối các chuyến đi như vậy.

Graham cho biết Hải quân Australia quá cảnh qua Eo biển Đài Loan vì đây là tuyến đường ngắn nhất giữa Biển Hoa Đông và Biển Đông, và ông cho rằng không nên quá để ý vào thời gian diễn ra chuyến đi này. Ông nói: "Đó là một sự trùng hợp và không nên bị hiểu sai là Australia đang cố gắng gây chú ý với Trung Quốc sau sự cố sonar”. Theo ông, không nên tranh cãi về các chuyến quá cảnh qua Eo biển Đài Loan, bởi đó chỉ là những chuyến đi hợp pháp từ Biển Hoa Đông sang Biển Đông bằng con đường ngắn nhất”.

Đài Loan trong suốt 4 năm qua đã phàn nàn về việc Trung Quốc lặp đi lặp lại các hoạt động quân sự của mình xung quanh hòn đảo, đặc biệt là ở eo biển.

Kỳ vọng của Mỹ

Về phía Mỹ, Đô đốc Lisa Franchetti, Tư lệnh Tác chiến Hải quân Mỹ, đã nói trong một cuộc họp báo nhân chuyến thăm Busan rằng điều quan trọng là duy trì đường dây liên lạc mở giữa quân đội hai bên Mỹ-Trung để tránh "những hiểu lầm và tính toán sai lầm có thể dẫn đến xung đột”. Bà chia sẻ "rất vui mừng và hoan nghênh thông báo về thỏa thuận nối lại các đường dây liên lạc qua điện thoại giữa các bộ chỉ huy, điều mà các quan chức Mỹ rất mong muốn thực hiện”. Bà phát biểu trong chuyến đi đầu tiên tới khu vực này kể từ khi được Thượng viện Mỹ xác nhận vào ngày 2/11 là người phụ nữ đầu tiên làm chỉ huy Hải quân và là thành viên của Bộ Tham mưu trưởng liên quân: "Những thỏa thuận này chỉ vừa mới đạt được và chúng tôi biết rằng còn cần phải làm nhiều việc với quân đội Trung Quốc để củng cố các bước tiếp theo”.

Các bình luận của bà được đưa ra sau các thỏa thuận trong tháng này giữa Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Trung Quốc về việc nối lại các đường dây liên lạc quân sự mà Bắc Kinh đã đóng băng sau chuyến công du Đài Loan vào tháng 8/2022 của Chủ tịch Hạ viện khi đó là Nancy Pelosi. Nhu cầu cải thiện thông tin liên lạc quân sự là một phần nội dung trong 4 giờ thảo luận khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau ở San Francisco tuần trước, trong đó đề cập đến căng thẳng về Đài Loan, Iran và hợp tác trong việc giảm xuất khẩu fentanyl đến Mỹ.

Quân đội Mỹ và một số nước đã phàn nàn về các vụ suýt va chạm và tương tác không an toàn với máy bay và tàu Trung Quốc ở Biển Đông đang tranh chấp và trên khắp Đông Á, dẫn đến lo ngại rằng căng thẳng có thể kéo theo xung đột.

Khi được hỏi nhiều lần về những tiến bộ quân sự của Trung Quốc, đặc biệt là trong các lĩnh vực tàu ngầm và hoạt động giám sát dưới biển, Franchetti cho biết bà tin tưởng vào ưu thế của hải quân Mỹ ngay cả khi Trung Quốc “tiếp tục phát triển khả năng của mình trong lĩnh vực hàng hải và trong tất cả các lĩnh vực khác”. Thông qua việc tích hợp chặt chẽ hơn, lập kế hoạch và thực hiện với mạng lưới các đồng minh và đối tác, bà nói rằng Mỹ sẽ "tiếp tục để ngăn chặn Trung Quốc và các đối thủ tiềm tàng khác trên khắp thế giới"./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn Reuters, vna