Theo trang Diễn đàn Đông Á (East Asia Forum), thương mại đóng góp 45% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Australia và trực tiếp tạo ra 1/5 việc làm tại quốc gia châu Đại Dương này.

Để hiện thực hóa mục tiêu đưa Australia trở thành một trong 10 nền kinh tế kỹ thuật số hàng đầu thế giới vào năm 2030, Canberra đã công bố “Chiến lược Thương mại Kỹ thuật số”, trong đó tập trung vào việc nắm bắt tốt hơn các cơ hội thương mại và giảm bớt tình trạng quan liêu.

Australia hiện ở vào vị trí thuận lợi để dẫn đầu về phát triển kỹ thuật số toàn cầu, trở thành người dẫn dắt các cuộc đàm phán tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), tham gia vào xây dựng các chương về kỹ thuật số trong các hiệp định khu vực và song phương. Australia cũng đã thực hiện nhiều cuộc trao đổi về thương mại kỹ thuật số và blockchain (công nghệ chuỗi khối) với các quốc gia khác nhau, mặc dù còn hạn chế. Những nỗ lực này là một khởi đầu tốt, nhưng cần có nhiều hơn nữa sự cải cách trong nước phù hợp.

Ủy viên Lực lượng Biên giới Australia Michael Outram mới đây chỉ ra rằng xếp hạng “giao dịch xuyên biên giới” của Australia do Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá đã giảm hơn 80 bậc, trong khi nước này dẫn đầu thế giới về việc đàm phán tự do hóa thương mại và số hóa. Sự suy giảm này, theo ông Outram, làm trầm trọng thêm sự phục hồi chậm chạp của quốc gia châu Đại dương sau đại dịch COVID-19 – đại dịch đã kéo theo tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu. Thời gian và chi phí gia tăng trong quá trình thông quan biên giới làm giảm khả năng cạnh tranh toàn cầu, tăng lạm phát và giảm năng suất.

Đã hơn 20 năm kể từ khi “Đạo luật Hiện đại hóa Thương mại Quốc tế” năm 2001 đưa ra cơ chế “thương mại một cửa” của Australia - có tên gọi Hệ thống Hàng hóa Tích hợp cho Hải quan - và các cải cách khác. Bất chấp việc triển khai hỗn loạn, hệ thống này đã đưa Australia trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về hiện đại hóa thương mại. Tuy nhiên, hệ thống này đang trở nên lỗi thời và khó có thể tiếp tục giúp Australia duy trì vị thế dẫn đầu thế giới. Các cơ quan chính phủ Australia đã nhận được hàng triệu đô la để tiến hành đánh giá và nghiên cứu và các cuộc thẩm vấn Quốc hội đã được tổ chức, cùng sự tham gia của ngành công nghiệp vào nhiều cuộc tham vấn, chỉ để nhận ra rằng trong khi các quốc gia khác đang tiến bộ, thì Australia vẫn chỉ dừng lại ở việc “hô khẩu hiệu” và tuyên bố về Tầm nhìn.

Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) dự kiến sẽ phát triển các “hệ thống một cửa” nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại hợp pháp và tăng cường an ninh của chuỗi cung ứng theo hai giai đoạn. Giai đoạn một là trong nội bộ các nền kinh tế APEC, còn giai đoạn hai thiết lập các liên kết cho phép chia sẻ dữ liệu liền mạch giữa các hệ thống một cửa, thông qua việc xác định và sử dụng các công cụ có cùng tiêu chuẩn quốc tế được công nhận.

Năm 2008, Australia đã chủ trì “Nhóm làm việc một cửa APEC” hỗ trợ dự án thí điểm “Một cửa APEC” thực hiện sáu khuyến nghị của Hội thảo Kế hoạch Chiến lược Một cửa năm 2007 và Tiểu ban APEC về Thủ tục Hải quan. Sau đó, Australia là nhà đồng tài trợ cho Hiệp định Tạo thuận lợi Thương mại trong WTO, có hiệu lực năm 2017. Australia cũng tham gia sâu vào việc hỗ trợ công việc của các cơ quan khác như Tổ chức Hải quan Thế giới và Liên hợp quốc (LHQ) về tiêu chuẩn, các mô hình dữ liệu và các giao thức để hỗ trợ việc thực hiện ở cấp quốc gia.            

Năm 2013, Giám đốc điều hành của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Australia Michael Pezzulo đã đưa ra kế hoạch cải cách kéo dài 5 năm, nhằm giải quyết những thách thức tương tự mà Lực lượng Biên phòng Australia hiện phải đối mặt. Ông Pezzulo đã thành lập một nhóm đặc nhiệm để cải cách, thiết lập một chương trình doanh nhân đáng tin cậy, làm việc dựa trên cách tiếp cận “kỹ thuật số theo mặc định”, liên kết với dữ liệu lớn và thuế điện tử. Tuy nhiên, thứ hạng của Australia trên bảng xếp hạng “giao dịch xuyên biên giới” vẫn giảm.            

Nhìn ra thế giới, Singapore lần đầu tiên tạo ra cơ chế thương mại một cửa vào năm 1989 và đã trải qua nhiều thế hệ để đến nay phát triển thành Nền tảng Thương mại Quốc gia. Tương tự, Trung Quốc đang áp dụng các tiêu chuẩn toàn cầu trên “con đường tơ lụa kỹ thuật số” của nước này. Vương quốc Anh gần đây đã thông qua Luật mẫu của LHQ về hồ sơ có thể chuyển nhượng điện tử, mà Australia cũng ủng hộ nhưng vẫn chưa thúc đẩy triển khai trong nước. Liên minh châu Âu (EU) đã quy định khung thời gian để áp dụng cơ chế thương mại một cửa và công bố chi tiết về đề xuất cải cách hải quan. Trong suốt các quá trình đó, Australia đã tụt hậu liên tiếp về mức độ hiện đại hóa thương mại.            

Năm 2021, chính phủ Australia đã thành lập Lực lượng đặc nhiệm về hệ thống thương mại đơn giản hóa để xem xét cải cách toàn bộ chính phủ, nhằm tạo ra một môi trường thương mại xuyên biên giới đơn giản hơn, hiệu quả hơn và bền vững hơn. Các tài liệu tham vấn và hội nghị thượng đỉnh gần đây của nước này chỉ ra rằng mặc dù các vấn đề được các nước khác nêu ra trước đây vẫn quan trọng, nhưng việc nhận ra các kết quả mà Australia đã đàm phán trên toàn cầu vẫn khó nắm bắt ở trong nước.            

Chương trình nghị sự đang diễn ra của Cơ quan Chuyển đổi Kỹ thuật số tập trung vào nội dung làm thế nào để Australia trở thành chính phủ kỹ thuật số tốp ba thế giới vào năm 2025 và là nền kinh tế kỹ thuật số hàng đầu vào năm 2030. Tuy nhiên, những nỗ lực hiện đại hóa thương mại trong nước cần phải phù hợp với tham vọng về nền kinh tế kỹ thuật số và lịch sử lãnh đạo toàn cầu của Australia. Do các quốc gia khác cũng có chung tham vọng này, nghĩa là Australia không thể chờ đợi thêm nhiều kế hoạch và tầm nhìn hơn - đã đến lúc thực hiện những thay đổi mạnh mẽ về văn hóa của 30 cơ quan đang quản lý hơn 200 bộ luật kiểm soát thương mại quốc tế ở Australia.            

Việc thông qua Dự luật sửa đổi pháp luật hải quan (thử nghiệm có kiểm soát và các biện pháp khác) gần đây đã mở ra cơ hội để Australia cạnh tranh với những nỗ lực, như cách tiếp cận Hệ sinh thái tin cậy của Anh, có khả năng mang lại khoản tiết kiệm lớn cho cả chính phủ và ngành công nghiệp từ cách tiếp cận dữ liệu và kỹ thuật số đến thương mại quốc tế.            

Cuối cùng, đã đến lúc phải thực hiện những cải cách trong nước cần thiết để Australia trở lại vị trí dẫn đầu về hệ thống thương mại kỹ thuật số toàn cầu, với tư cách là động lực thúc đẩy năng suất và khả năng cạnh tranh nhằm hỗ trợ nền kinh tế lớn nhất châu Đại Dương đạt được tốc độ tăng trưởng trong 30 năm tới./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn East Asia Forum