Trung Quốc siết chặt các trung tâm lừa đảo tại Myanmar khiến tội phạm mạng chuyển hướng tấn công quốc tế. Úc cần tăng cường hợp tác với ASEAN để ngăn chặn làn sóng lừa đảo xuyên biên giới đang lan rộng.

Trung Quốc trấn áp các ổ nhóm lừa đảo, tội phạm mạng chuyển hướng tấn công toàn cầu

Gần đây, chính quyền Trung Quốc đã đẩy mạnh trấn áp các trung tâm lừa đảo trực tuyến nằm dọc biên giới Thái Lan – Myanmar. Động thái này khiến các tổ chức tội phạm thay đổi chiến lược, chuyển mục tiêu từ nạn nhân nói tiếng Quan Thoại sang người dùng nói tiếng Anh trên toàn thế giới. Thậm chí, những kẻ lừa đảo còn lợi dụng trận động đất ngày 28/3 tại Myanmar để thực hiện các chiến dịch quyên góp giả mạo, cài mã độc và đánh cắp thông tin người dùng quốc tế.

Myawaddy – “thiên đường” của các ổ nhóm tội phạm công nghệ cao

Myawaddy, thị trấn giáp biên giới Thái Lan, từ lâu được biết đến là điểm nóng của các tổ chức lừa đảo xuyên quốc gia. Nạn nhân, phần lớn bị dụ dỗ qua các quảng cáo việc làm giả trên mạng xã hội, bị buôn bán đến các khu phức hợp lừa đảo. Khi đến nơi, họ bị tịch thu điện thoại, giấy tờ và buộc tham gia vào các hoạt động bất hợp pháp như lừa đảo tình ái, đầu tư tiền ảo giả, đánh bạc trực tuyến và rửa tiền. Theo Liên Hợp Quốc, khoảng 120.000 người đang bị mắc kẹt ở Myanmar, thêm 100.000 người khác tại Campuchia và nhiều nạn nhân chưa xác định ở Thái Lan, Lào, Philippines.

Trung Quốc thay đổi lập trường sau sức ép từ dư luận

Trong nhiều năm, Trung Quốc bị cáo buộc “làm ngơ” trước những hoạt động tội phạm này. Tuy nhiên, sự mất tích của nam diễn viên Trung Quốc Vương Hưng đã tạo ra làn sóng phản đối mạnh mẽ trên mạng xã hội. Sau áp lực từ dư luận, Chủ tịch Tập Cận Bình đã gặp Thủ tướng Thái Lan vào tháng 2, dẫn đến việc cắt điện, internet và khí đốt tại 5 thị trấn được xác định là nơi hoạt động của các trung tâm lừa đảo. Dù vậy, nhiều nhà phân tích cho rằng các biện pháp này chỉ mang tính biểu diễn, bởi các nhóm tội phạm vẫn tìm cách khôi phục hoạt động qua các nguồn điện thay thế và internet vệ tinh như Starlink.

Tội phạm mạng lan rộng, cần giải pháp phối hợp từ ASEAN và đối tác như Úc

Việc Trung Quốc siết chặt quản lý buộc các tổ chức tội phạm phải chuyển sang các khu vực khác, thường do quân đội Myanmar và các nhóm dân quân kiểm soát. Đồng thời, mục tiêu của chúng cũng thay đổi – nhắm vào người dùng tiếng Anh ở các quốc gia phát triển. Tuy nhiên, nỗ lực của Trung Quốc chỉ giới hạn trong phạm vi ảnh hưởng của mình, trong khi nạn nhân ở các quốc gia khác như Philippines, Indonesia hay Lào không nhận được sự bảo vệ tương xứng.

Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận phối hợp mang tính khu vực. ASEAN cần tận dụng các cơ chế hiện có như ASEANAPOL và INTERPOL tại Singapore để tăng cường chia sẻ thông tin tình báo, điều tra chung và tổ chức các chiến dịch giải cứu. Năm ngoái, ASEAN đã thành lập Đội Ứng phó Khẩn cấp Máy tính (CERT) nhằm tăng cường năng lực phản ứng với sự cố an ninh mạng – một bước đi tích cực nhưng vẫn chưa đủ để chấm dứt các hoạt động lừa đảo quy mô lớn.

Vai trò của Úc: Cần hành động mạnh mẽ và có mục tiêu
 

Với hàng ngàn công dân trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo mạng mỗi năm, Úc có lý do chính đáng để tham gia sâu hơn vào cuộc chiến này. Kinh nghiệm phá vỡ các mạng lưới tội phạm mạng quốc tế như Lockbit, ZServers hay chiến dịch Firestorm tại Manila cho thấy năng lực của Úc là rất đáng kể.

Để góp phần triệt phá các ổ nhóm tội phạm mạng xuyên quốc gia, Úc cần:

- Đào tạo và tăng cường kỹ năng cho lực lượng điều tra mạng trong khu vực;

- Hợp tác tổ chức hội thảo, huấn luyện chuyên đề với các quốc gia ASEAN;

- Sử dụng đòn bẩy chính trị – kinh tế để gây áp lực lên các chính phủ đang dung túng hoặc thờ ơ với tội phạm mạng;

- Chủ động tham gia vào các diễn đàn số khu vực như Hội nghị Bộ trưởng Kỹ thuật số ASEAN.

Gần đây, Úc đã cam kết 2 triệu đô la hỗ trợ Myanmar sau động đất, nhưng sẽ hiệu quả hơn nếu khoản hỗ trợ này đi kèm với các chiến dịch chống lừa đảo trên mạng – nơi các đối tượng lợi dụng chính thiên tai để gia tăng hoạt động bất chính./.