Chính quyền Trump chỉ thị đại sứ quán Úc thu thập dữ liệu tội phạm di cư để “cảnh báo” về “di cư hàng loạt” – chuyên gia cảnh báo đây là cách đổ lỗi cho người dễ bị tổn thương.

Tuần qua (kết thúc 30/11/2025), chính quyền Trump mở rộng chiến dịch chống nhập cư bằng cách chỉ thị các đại sứ quán Mỹ tại Úc, New Zealand, Canada, Anh và một số nước Tây Âu thu thập dữ liệu về tội phạm liên quan đến người di cư, gửi về Washington. Mục tiêu: hỗ trợ đồng minh cải cách hệ thống nhập cư và hạn chế “di cư hàng loạt” – điều Mỹ gọi là “mối đe dọa hiện hữu đối với nền văn minh phương Tây”.

The Conversation phân tích: yêu cầu này chưa từng có tiền lệ và cực kỳ có hại. Nó không chỉ hình sự hóa người di cư mà còn can thiệp ngoại giao, lồng ghép chính sách trục xuất hàng loạt của Trump vào quan hệ quốc tế.

Nghiên cứu Mỹ: Di cư không làm tăng tội phạm

Nghiên cứu tại Mỹ suốt nhiều thập kỷ đều kết luận: người di cư không phạm tội nhiều hơn người bản xứ – dù các chính trị gia liên tục tuyên bố ngược lại. Tuy nhiên, Trump vẫn đẩy mạnh đàn áp: trục xuất không thủ tục, giam giữ vô thời hạn, chia cắt gia đình – vi phạm luật quốc tế và quyền dân sự, theo The Guardian. Chính phủ Mỹ còn dùng hành động quân sự chống tàu thuyền ở Caribbean và Thái Bình Dương, cáo buộc “khủng bố ma túy”.

Úc phản ứng: Từ “đồng minh lớn” đến lo ngại “đổ lỗi”

Australian Financial Review (AFR) cho hay, yêu cầu dữ liệu từ Úc là một phần trong chiến dịch toàn cầu, nhưng Canberra hiện chưa nhận được chỉ thị chính thức nào. Chính phủ Albanese phủ nhận, nhấn mạnh dữ liệu tội phạm di cư đã công khai và không có bằng chứng người nhập cư phạm tội cao hơn người Úc bản xứ.

Úc được Mỹ mô tả là “đồng minh lớn” trong bản hướng dẫn Bộ Ngoại giao. Nhưng các nghiên cứu tội phạm học Úc liên tục bác bỏ mối liên hệ giữa di cư và tội phạm, kêu gọi kiểm soát truyền thông để tránh đổ lỗi cộng đồng yếu thế. Tuy nhiên, chính phủ Úc vẫn mở rộng trục xuất dưới chiêu bài an toàn công cộng – hình thức “tội phạm di cư” gây hậu quả nặng nề hơn cho người không phải công dân.

Năm 2023, Tòa án Tối cao Úc phán quyết trong vụ NZYQ rằng giam giữ vô thời hạn người không thể trục xuất là vi hiến, dẫn đến thả hơn 140 người (bao gồm người không tiền án). Điều này khơi mào tranh luận gay gắt tại Quốc hội, với ngôn ngữ chia rẽ và tuyên bố thiếu căn cứ. Luật khẩn cấp được thông qua: thị thực bắc cầu giống tạm tha, tội phạm mới với án tối thiểu, giam giữ phòng ngừa theo mô hình chống khủng bố.

Biểu tình chống di cư 2025: Dấu hiệu “Trump hóa” Úc?

March for Australia – loạt biểu tình chống “di cư hàng loạt” ngày 31/8 và 19/10/2025 – thu hút hàng nghìn người tại Sydney, Melbourne, Perth, Canberra, Brisbane. ABC News báo cáo 5.000-8.000 người ở Sydney, với biểu ngữ “Chậm lại di cư” và cáo buộc có phần tử neo-Nazi. Chính phủ Đảng Lao động chỉ trích đây là “lan truyền hận thù”, Bộ trưởng Đa văn hóa Ed Husic kêu gọi tránh xung đột.

Al Jazeera dẫn lời Bộ trưởng Andrew Giles: biểu tình không chỉ chống di cư từ “quốc gia trắng phương Tây”, mà nhằm vào người tị nạn và lao động từ châu Á, châu Phi. Điều này phản ánh ảnh hưởng Trump, với thuật ngữ “di cư hàng loạt” và lo ngại bất ổn kinh tế.

Di cư không phải “mối đe dọa” – Bài học cho thế giới

Tác giả Leanne Weber, Alison Gerard và Marinella Marmo (Đại học Canberra và Flinders) nhấn mạnh: di cư là đặc trưng toàn cầu hóa, không phải mối đe dọa văn minh. Rút lui vào dân tộc chủ nghĩa chỉ tạo bất bình đẳng, phân biệt chủng tộc hệ thống. Úc cần cách tiếp cận dựa trên bằng chứng: giải quyết yếu tố xã hội làm tăng rủi ro cho cộng đồng thiểu số, thay vì hình sự hóa người di cư.

Báo địa phương Illawarra Mercury trích: tăng cường hủy visa và trục xuất không cải thiện an toàn cộng đồng, chỉ làm tổn thương người dễ bị tổn thương.

Với cộng đồng người Việt tại Úc – một trong những nhóm di cư lớn nhất – vụ việc là lời cảnh tỉnh: chính sách “tội phạm di cư” có thể ảnh hưởng trực tiếp đến người tị nạn, lao động tạm thời. Hãy theo dõi và lên tiếng để Úc giữ vững giá trị đa văn hóa./.