Bất chấp những lời chỉ trích từ Bắc Kinh, Thủ tướng Úc Anthony Albanese và người đồng cấp Papua New Guinea (PNG) James Marape đã ký Hiệp ước Pukpuk – thỏa thuận phòng thủ chung mang tính bước ngoặt, cho phép triển khai quân đội hỗ trợ lẫn nhau nếu một bên bị tấn công vũ trang.

Sự kiện diễn ra vào sáng nay, thứ Hai (6/10) tại Tòa nhà Quốc hội ở Canberra, đánh dấu thỏa thuận đầu tiên trong hơn 70 năm và là liên minh thứ ba trong lịch sử Úc, sau ANZUS với New Zealand và Mỹ.

Ông Albanese chào đón ông Marape bằng cái bắt tay ấm áp và nụ cười rạng rỡ, trước khi hai nhà lãnh đạo nhanh chóng tiến hành lễ ký kết. Tại cuộc họp báo chung sau đó, ông Albanese tuyên bố: “Hôm nay, với việc ký kết Hiệp ước Pukpuk, chúng tôi cam kết bảo đảm và định hình tương lai cùng nhau. Hiệp ước này nâng mối quan hệ giữa hai quốc gia lên tầm liên minh”.

Ông nhấn mạnh: “Thật vinh dự khi người hàng xóm gần nhất của chúng tôi trở thành đồng minh mới nhất”, một tình cảm được ông Marape chia sẻ nhiệt tình. “Tôi muốn gửi lời cảm ơn rất nhiều đến Thủ tướng Albanese – anh em và bạn của chúng tôi. Bạn đã chấp nhận đề xuất của chính phủ PNG về hiệp ước này. Đây là cột mốc quan trọng đối với hai quốc gia”.

Theo hiệp ước, Úc và PNG có nghĩa vụ bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công vũ trang, đồng thời cam kết không ký kết bất kỳ thỏa thuận nào có thể gây tổn hại đến việc thực hiện hiệp ước. Ông Albanese ám chỉ gián tiếp đến ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực: “Hiệp ước này cũng tái khẳng định sự tôn trọng tuyệt đối của cả hai nước đối với chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của các nước láng giềng”.

Cả hai nhà lãnh đạo đều bác bỏ ý kiến cho rằng thỏa thuận xuất phát từ sự hung hăng của Bắc Kinh. Ông Albanese khẳng định: “Liên minh bình đẳng này phản ánh cam kết chung của chúng ta đối với một khu vực an toàn và ổn định hơn. Hôm nay là ngày chúng ta quyết định tương lai mà hai quốc gia sẽ định hình – là hàng xóm, là người bình đẳng, là bạn đời, và giờ là đồng minh”.

Ông Marape bổ sung: “Dự án này không được hình thành vì lý do địa chính trị, mà chỉ vì địa lý, lịch sử và thực tế lâu dài của khu vực lân cận chung. Đó là một hàng rào lớn hơn bảo vệ hai ngôi nhà có khoảng sân riêng”.

Nội dung chính của hiệp ước đã được phác thảo trong thông cáo chung ký tại Port Moresby hồi tháng 9. Một chi tiết đáng chú ý là khả năng lên đến 10.000 công dân PNG phục vụ trong Lực lượng Phòng vệ Úc từ năm 2026, theo ông Albanese xác nhận: “Đó có thể là những con số thực sự đáng kể trong một khoảng thời gian”.

Thỏa thuận này củng cố vị thế của Úc ở Thái Bình Dương, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng khu vực, và mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng hơn giữa hai nước láng giềng thân cận./.