Phụ nữ trong quân đội Úc kể chuyện bị lạm dụng tình dục, bị cấp trên phớt lờ, đồng nghiệp cô lập – văn hóa che đậy khiến nạn nhân im lặng, kẻ phạm tội được thăng chức.

Những phụ nữ từng phục vụ trong Lực lượng Phòng vệ Úc (ADF – Australian Defence Force) đã lên tiếng về một nền văn hóa che đậy lạm dụng tình dục kéo dài hàng thập kỷ. Nền văn hóa này khiến nạn nhân phải im lặng, trong khi kẻ phạm tội thường được bảo vệ và thậm chí thăng chức.

Australian Associated Press (AAP), hãng thông tấn quốc gia Úc, đã cấp quyền ẩn danh cho một số nhân chứng vì họ lo ngại bị trả thù hoặc ảnh hưởng đến người thân vẫn đang phục vụ trong ADF.

Họ kể lại những trải nghiệm tương tự dù cách nhau gần nửa thế kỷ: bị cấp trên phớt lờ, bị đồng nghiệp cô lập, và bị yêu cầu ngừng khiếu nại để tránh làm phiền lãnh đạo. Một phụ nữ trong hải quân mô tả văn hóa uống rượu say sưa trong các chuyến thăm cảng, nơi hành vi tình dục sai trái phổ biến nhưng thường không được báo cáo, vì thủy thủ đoàn phải sống chung trên biển nhiều tháng.

Hải quân có số vụ lạm dụng tình dục và quấy rối cao nhất theo Lực lượng Đặc nhiệm Ứng phó Lạm dụng Quốc phòng (thành lập năm 2012). Thẩm phán nghỉ hưu Len Roberts-Smith, người đứng đầu lực lượng này, từng khai trước ủy ban hoàng gia về tự tử cựu chiến binh năm 2022 rằng các cấp cao lạm dụng quyền lực với tân binh tại Học viện ADF và các cơ sở đào tạo khác. Báo cáo ủy ban năm 2024 kết luận rằng “nguồn nguy hiểm lớn nhất đến từ chính ADF”.

Luật sư Joshua Aylward từ JGA Saddler, đại diện cho vụ kiện tập thể chống ADF vì quấy rối và phân biệt đối xử có hệ thống với phụ nữ, gọi đây là “văn hóa bí mật lan rộng”. Ông nói với AAP: “Tôi chưa thấy ngành nào khác nghiêm trọng đến vậy”. Bộ Quốc phòng khẳng định không dung túng bạo lực tình dục, đang ưu tiên thực hiện khuyến nghị từ ủy ban và luật năm 2022 yêu cầu ngăn chặn phân biệt đối xử tại nơi làm việc. Họ ưu tiên an toàn nạn nhân và không bình luận cụ thể về các cáo buộc.

Cựu tuyên úy quân đội Nikki Coleman, đồng chủ trì Dự án Athena hỗ trợ nạn nhân, tiết lộ gần 500 người đã chia sẻ với bà trong hai năm qua, hầu hết từng bị lệnh im lặng. Bộ Quốc phòng báo cáo gần 800 vụ tấn công tình dục trong năm năm, nhưng tỷ lệ báo cáo chỉ đạt 60% so với thực tế. Chính phủ Albanese sắp công bố một cuộc điều tra độc lập về bạo lực tình dục trong ADF.

Những câu chuyện nạn nhân minh họa rõ nét vấn đề này. Dani, gia nhập hải quân năm 2013 lúc 19 tuổi, thức giấc trong căn cứ khi một người đàn ông khỏa thân nhảy lên người cô. Sau khi báo cáo, cô không nhận được hỗ trợ và chỉ được thông báo vụ việc “đã giải quyết”, nhưng không biết tên thủ phạm. Trong vụ khác, một đồng nghiệp nam say rượu theo cô vào phòng tắm nữ và đẩy cô vào tường. Hai quản lý can thiệp sau tiếng hét của cô, nhưng thủ phạm không bị kỷ luật và sau đó được thăng chức. Dani phải làm việc cùng hắn trên cùng con tàu 18 tháng nữa, vì rời đi sẽ ảnh hưởng sự nghiệp. “Bạn bị bắt nạt đến mức phải im lặng,” cô nói với AAP.

Michaela Fehlberg, gia nhập không quân năm 2016 lúc 18 tuổi, kể một sĩ quan nam cấp cao nhắn tin gợi ý “vui vẻ” ở Canberra. Sau khi báo cáo, cô bị thẩm vấn như thể đang bịa đặt. Cấp trên sau đó hỏi cô rằng “cô nghĩ điều gì sẽ xảy ra”. Thủ phạm chỉ bị cản thăng chức, dù hành vi kéo dài 40 năm. Fehlberg còn bị tấn công tình dục trong một cuộc tập trận ở Darwin, sau khi bị chuốc rượu. “Tôi tin ADF bảo vệ phụ nữ,” cô nói, nhưng kinh nghiệm khiến cô dễ bị tổn thương hơn.

Một nạn nhân khác bị sĩ quan cũ làm nhục sau khi chia tay. Hắn lan truyền tin đồn rằng cô “dễ dãi” và xúi đồng nghiệp chuốc rượu rồi “lợi dụng” cô, rồi che đậy cáo buộc vì chỉ huy là bạn hắn.

Tracy Marell, nhập ngũ không quân năm 1984 lúc 17 tuổi, bị cưỡng hiếp ngay trong tháng đầu tiên sau khi nhập ngũ. Sau khi báo cáo, luật sư quân đội can ngăn cô vì “phiên tòa hiếp dâm sẽ làm gì với cô gái như cô”. Kẻ thủ phạm theo cô đến căn cứ mới mà không bị trừng phạt. Bà Marell nói với lực lượng đặc nhiệm rằng văn hóa cần ba thế hệ mới thay đổi. “Đó là câu lạc bộ con trai, họ vẫn bảo vệ người của mình.”

Những câu chuyện này là lời cảnh tỉnh cho tất cả mọi người, đặc biệt những phụ nữ gốc Việt đang hoặc muốn tham gia ADF – hãy lên tiếng để thay đổi bắt đầu từ hôm nay.

Nếu bạn bị lạm dụng tình dục hoặc biết người thân quen gặp phải, hãy gọi ngay các đường dây sau:

• 1800RESPECT (1800 737 732) – Dịch vụ Hỗ trợ và Khắc phục Lạm dụng Tình dục Quốc gia
• 1800 211 028 – Đường dây cứu sinh
• 13 11 14 – Lifeline
• 1800 011 046 – Mở rộng vòng tay
• 1300 766 491 – Dịch vụ giới thiệu dành cho nam giới./.