Đường nét của một kỷ nguyên mới và nguy hiểm đã xuất hiện. Thế giới đã chuyển từ hòa bình lạnh lẽo sang chiến tranh lạnh mới. Cold war 2.0 có vần điệu từ phiên bản 1.0, tuy nhiên vẫn có sự khác biệt.

Chiến tranh lạnh thế kỷ 20 được nuôi dưỡng bởi chiến thắng và thất bại, là đứa con của chiến tranh và suy thoái; hệ tư tưởng là trái tim của nó khi hai tôn giáo thế tục - chủ nghĩa cộng sản và dân chủ - đã chiến đấu trong cuộc chiến "tôn giáo" cuối cùng của châu Âu.

Cuộc chiến tranh lạnh mới mang ít hậu quả về mặt ý thức hệ hơn, bắt nguồn từ nhiều thập kỷ hòa bình ở châu Âu và châu Á cùng giai đoạn thành tựu kinh tế và khoa học tuyệt vời.

Phiên bản 2.0 dựa trên những thành công của toàn cầu hóa trong không gian hậu chiến tranh lạnh, một thời kỳ hoàng kim. Nhưng sự ấm áp đó đã phai nhạt và trở nên băng giá khi nó đi chệch khỏi sự lạc quan không biên giới để hồi sinh cuộc cạnh tranh của các cường quốc.

Đây là những yếu tố của chiến tranh lạnh 2.0 do tạp chí của Viện Chiến lược Chính sách Úc lựa chọn:

1. Hoa Kỳ đấu với Trung Quốc: hai siêu cường đối đầu trong cuộc thi của thế kỷ. Sự cân bằng giữa hợp tác và cạnh tranh sẽ ngăn họ va chạm vào xung đột.

2. Đa cực: Chiến tranh lạnh 1.0 chứng kiến ​​các quốc gia không liên kết đứng càng xa càng tốt khỏi sự chia rẽ lưỡng cực, tìm kiếm lợi ích cá nhân từ Liên Xô và Hoa Kỳ. Ngày nay, mọi người đều phải tham gia. Lựa chọn không liên kết nở rộ nhiều sắc thái của đa liên kết. Các quốc gia chọn vị trí của họ trong từng vấn đề và tiếp tục đưa ra những lựa chọn mới. Trong điệu nhảy đa cực, Trung Quốc và Hoa Kỳ phải "tán tỉnh" các quốc gia, chứ không phải đòi hỏi, cam kết như trước đây.

3. Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Cán cân quyền lực quốc tế trung tâm trong thế kỷ này sẽ được thiết lập ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Đánh giá của Viện Chiến lược Quốc phòng của Úc tuyên bố: "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là khu vực địa chiến lược quan trọng nhất trên thế giới". Chiến lược Quốc phòng Quốc gia đánh giá rằng sự cạnh tranh toàn cầu "sắc nét nhất và có hậu quả nhất ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương".

4. Kinh tế: Hai nền kinh tế hàng đầu thế giới Mỹ và Trung Quốc vật lộn và tranh cãi, ngay cả khi họ cùng nhau làm việc trong một mối quan hệ kinh tế to lớn, cố hữu và đa diện. Washington cho biết thách thức chính mà họ phải đối mặt là "cạnh tranh trong thời đại phụ thuộc lẫn nhau". Sự gần gũi về kinh tế này là sự khác biệt quan trọng giữa 1.0 và 2.0.

5. Giảm rủi ro, phụ thuộc: Từ thịnh hành là "tách rời", nhưng nó va chạm mạnh với những gì toàn cầu hóa mang lại. Giảm rủi ro là giảm toàn cầu hóa có giới hạn. Cách tiếp cận "sân nhỏ và hàng rào cao" của Washington ngăn cách các ngành công nghiệp quan trọng, khoa học và khoáng sản với Trung Quốc. Điều này sẽ thu hẹp chuỗi cung ứng, áp dụng bài kiểm tra chiến tranh lạnh vào chính sách thương mại và quy định kinh doanh. Địa kinh tế sẽ chuyển sang chủ nghĩa trọng thương và chủ nghĩa bảo hộ.

6. Cuộc đua công nghệ: Trung Quốc có nền tảng để trở thành siêu cường công nghệ thế giới trong các công nghệ lớn và mới nổi. Công cụ theo dõi công nghệ quan trọng của Viện Chiến lược Chính sách Úc xác định Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu trong 57 trong số 64 công nghệ, bao gồm quốc phòng, không gian, năng lượng, môi trường, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, robot, mạng, máy tính, vật liệu tiên tiến và lượng tử. Hoa Kỳ và các đồng minh phải đối mặt với một thách thức công nghệ phi thường.

7. Tấn công mạng và trí tuệ nhân tạo: Lĩnh vực mạng là nơi chiến tranh lạnh diễn ra hằng ngày. Chiến trường vùng xám là cuộc xung đột kỹ thuật số liên tục, lan rộng về trộm cắp, gián điệp, phần mềm độc hại, thông tin sai lệch và hàng giả. Trí tuệ nhân tạo là cuộc cách mạng sẽ làm lại nhiều thứ. Lĩnh vực "của trí óc và máy móc" là cuộc chạy đua vũ trang của 2.0. Hoa Kỳ đặt mục tiêu xây dựng các chuẩn mực về việc sử dụng AI và quyền tự chủ một cách có trách nhiệm trong quân đội, xem các cuộc đàm phán kiểm soát với Bắc Kinh về AI giống như về vũ khí hạt nhân.

8. Hạt nhân: Mối đe dọa hạt nhân phức tạp hơn và khó dự đoán hơn. Nga làm sống lại cơn ác mộng, liên tục đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine. Sự thay đổi về mặt cấu trúc là sự gia tăng của Trung Quốc. Bắc Kinh đang trên đà tích lũy 1.000 đầu đạn hạt nhân, tăng từ khoảng 200 đầu đạn vào năm 2019. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ mô tả "một kỷ nguyên hạt nhân mới" với kho vũ khí hạt nhân hiện đại hóa và mở rộng nhanh chóng, "một sự kết hợp chưa từng có của nhiều kẻ thách thức hạt nhân theo chủ nghĩa xét lại không quan tâm đến kiểm soát vũ khí hoặc giảm thiểu rủi ro", công khai đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân để đạt được mục tiêu của họ.

9. Không gian: Không gian là một lĩnh vực hoạt động quân sự. Vệ tinh đã cách mạng hóa tình báo và chiến tranh, cho phép mọi inch trên trái đất đều có thể theo dõi và nhắm mục tiêu. Mặt trăng sẽ quan trọng trong chiến tranh lạnh phiên bản 2.0 giống như trong 1.0. Cuộc đua đang diễn ra giữa Trung Quốc, Nga và Hoa Kỳ để đưa đàn ông và phụ nữ lên mặt trăng.

10. Nga: Nước Nga của Putin nguy hiểm nhưng lại phụ thuộc vào Trung Quốc. Nhãn hiệu "chư hầu" có phần đúng. "Quan hệ đối tác không giới hạn" chỉ thiếu một liên minh thông thường - giới hạn là do Trung Quốc quyết định. Nga là một nguyên tắc trong 1.0; trong 2.0, Nga là một đối tác.

11. Dân chủ so với chế độ độc tài: Hệ tư tưởng không thúc đẩy 2.0 như đã từng thúc đẩy 1.0, nhưng đây vẫn là một sự phân chia quan trọng định nghĩa cuộc đấu tranh giành quyền lực và nguyên tắc. Trung Quốc muốn thế giới an toàn cho các chế độ độc tài, để ưu tiên quyền lực hơn các quy tắc. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết thế giới đang ở "điểm uốn" trong cuộc đụng độ giữa dân chủ và chế độ độc tài.

12. Chiến tranh: Trong phiên bản 1.0, các cuộc chiến tranh ủy nhiệm diễn ra ở Châu Á. Bây giờ cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc diễn ra ở Châu Âu.

Chiến tranh lạnh 2.0 có cùng mục đích như phiên bản 1.0: giữ cho cuộc cạnh tranh siêu cường ở mức độ có thể tránh một ngày tận thế tàn khốc. Cuộc cạnh tranh mới phải tìm kiếm sự cân bằng, tìm kiếm sự hiểu biết, xây dựng sự độc lập và phát triển các rào chắn an toàn./.