Chuyến công du tới Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) của Thủ tướng Australia Anthony Albanese trong tháng 11 đã được cả hai nước đánh giá là một sự kiện tích cực.
        

Bắc Kinh đã sử dụng nghi thức truyền thống của nước này để chào đón ông Albanese, lên lịch trình cho các cuộc gặp của ông với Chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Cường và Chủ tịch Quốc hội Triệu Lạc Tế, mặc dù ông Albanese chỉ là 1 trong 4 nhà lãnh đạo quốc tế mà chủ tịch Tập Cận Bình tiếp trong ngày hôm đó. Về phía Australia, có đôi chút hoài niệm về lễ kỷ niệm 50 năm chuyến thăm lịch sử của Gough Whitlam.
        

Chuyến thăm lần này, cuối cùng cũng đã diễn ra sau một thời gian dài trông đợi, có thể thực hiện được là nhờ sự thay đổi trong giọng điệu và ngôn từ cũng như một loạt nhượng bộ của cả hai bên từ giữa năm 2022 trở đi. Cả hai nước, với quan điểm chung rằng việc hàn gắn quan hệ ở một mức độ nào đó là phù hợp với lợi ích quốc gia của họ, đã thực hiện các bước để dọn đường cho chuyến thăm sau khi các luận điệu cứng rắn được thay đổi và ngoại giao thay vì đối kháng bước vào giai đoạn trung tâm.
        

Trung Quốc nhấn mạnh rằng Canberra không nên đặt ra bất kỳ “điều kiện tiên quyết” nào cho chuyến thăm của Albanese và Australia dường như đã nhất trí với điều này, với bằng chứng là cách thức nước này khéo léo quản lý các thông điệp xung quanh chuyến thăm. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã trả tự do cho Cheng Lei, một công dân Australia bị Trung Quốc giam giữ trong hơn 3 năm, nới lỏng một số lệnh trừng phạt thương mại đối với hàng hóa của Australia và đồng ý xem xét lại mức thuế áp đặt đối với rượu vang của Australia. Canberra đã không hủy hợp đồng thuê 99 năm Cảng Darwin hiện công ty Landbridge của Trung Quốc quản lý, tránh áp đặt các biện pháp trừng phạt theo Đạo luật Magnitsky đối với các quan chức Trung Quốc và các thực thể liên quan đến vi phạm nhân quyền ở Tân Cương và Hong Kong. Nước này cũng sử dụng ngôn ngữ thận trọng về Đài Loan và hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc. Ngoài ra, Canberra đã giảm nhẹ thái độ phản đối thẳng thắn về tư cách thành viên của Trung Quốc trong Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) trong khi vẫn đặt ra rào cản cao và qua đó tạo ra tâm lý mơ hồ sự ủng hộ của nước này đối với tư cách thành viên CPTPP của Đài Loan.
        

Hợp tác và đối thoại đã trở thành những mục tiêu mới được nhất trí giữa hai bên. Giọng điệu “Chiến Lang” của Bắc Kinh đã không còn, giống như thái độ chống Trung Quốc công khai từng bén rễ trong suốt giai đoạn Thủ tướng Scott Morrison cầm quyền cũng đã biến mất. Australia đã đạt được mục tiêu mà chính phủ ông Albanese đặt ra trong chiến dịch bầu cử của mình, đó là “ổn định” mối quan hệ với Trung Quốc.
        

Tuy nhiên, có một điều đã không thay đổi kể từ kỷ nguyên Morrison và ẩn chứa mầm mống gây ra căng thẳng trong tương lai cũng như gây tổn hại cho mối quan hệ song phương: Không có sự thỏa hiệp về an ninh quốc gia.
        

Công Đảng Australia đã không cần các cuộc tranh luận nghiêm túc trong quốc hội hay trong xã hội rộng lớn hơn mà vẫn áp dụng toàn bộ công thức AUKUS của Morrison, theo đó ủng hộ quyền thống trị của Mỹ và luận điệu nhấn mạnh đến mối đe dọa từ Trung Quốc. Điều này đã được phản ánh trong báo cáo Đánh giá Chiến lược Quốc phòng bị nghi ngờ rộng rãi, được công bố vào tháng 4. Người ta đã viết nhiều về mối đe dọa của Trung Quốc nhưng không ai trong cơ quan quốc phòng, giới truyền thông hay chính phủ có thể nêu ra mối đe dọa quân sự trực tiếp mà Trung Quốc gây ra cho Australia hiện tại cũng như trong tương lai. Có vẻ như mối đe dọa là khả năng Trung Quốc thay thế Mỹ trở thành bá chủ chính trị và quân sự thống trị trong khu vực - điều khiến cơ quan an ninh quốc gia vô cùng lo sợ.
        

Sự rạn nứt lòng tin giữa hai nước đã được nghiên cứu kỹ lưỡng. Điều này xuất phát từ hành động của cả hai nước. Các cuộc tấn công mạng, các biện pháp trừng phạt thương mại và việc Trung Quốc bắt giữ các công dân Australia đã làm suy yếu lòng tin, giống như các hành động liên tục gây bất ổn ở Biển Đông của nước này. Mặt khác, Australia đã từ bỏ chính sách cân bằng thương mại và an ninh quốc gia vốn đánh dấu sự thành công của chính sách Trung Quốc từ những năm 1980 và kiên quyết đứng về phía Mỹ trong việc coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược. Trong con mắt của Bắc Kinh, việc Canberra từ chối cho Huawei triển khai 5G, lời kêu gọi bất ngờ của nước này về một cuộc điều tra về nguồn gốc virus gây đại dịch COVID-19 và các hạn chế đối với đầu tư rõ ràng là nhằm vào Trung Quốc, cũng như quan hệ đối tác an ninh trong thỏa thuận AUKUS và Nhóm Bộ tứ,… đều là những điều làm xói mòn niềm tin.
        

Chính phủ Albanese đã xác định chính sách Trung Quốc của mình là “ổn định mối quan hệ”, chứ không phải là thiết lập lại hoặc quay trở lại các thiết lập chính sách trước năm 2016. Một nhà phân tích của Hiệp hội châu Á gần đây đã viết rằng ổn định là lựa chọn duy nhất cho mối quan hệ và đổ lỗi rằng việc Australia đặt giới hạn trong cải thiện mối quan hệ không vượt ra ngoài “ổn định” là do các chính sách hung hăng của Tập Cận Bình. Điều này đúng ở một mức độ nào đó nhưng Canberra cũng đã chọn cách hạn chế các lựa chọn của mình với Bắc Kinh. Chính phủ Australia biết rằng họ không thể đạt được điều gì tốt hơn ngoài việc ổn định mối quan hệ trong khi đi theo một đường lối với sự ám chỉ rõ rằng đối tác thương mại thiết yếu của quốc gia cũng là một mối đe dọa quân sự và là kẻ thù phải đối phó bằng “năng lực tấn công tầm xa đáng kể”, tàu ngầm hạt nhân, Bộ tứ và hơn thế nữa. Đây là mâu thuẫn cơ bản làm suy yếu mối quan hệ lâu dài giữa Australia và Trung Quốc bất chấp những tín hiệu ngoại giao tích cực trong chuyến thăm Bắc Kinh của ông Albanese.
        

Do đó, câu hỏi phải được đặt ra là liệu ‘ổn định’ mối quan hệ có đủ đối với Australia hay không?
        

Cái giá phải trả về lâu dài đối với Australia khi không xây dựng mối quan hệ không đối kháng vững chắc hơn với Trung Quốc vẫn chưa được tính toán, nhưng có thể rất lớn. Ổn định mối quan hệ và can dự với tư cách là một bên tham gia khi cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc nóng lên được cho là sẽ dẫn đến sự bất ổn lâu dài hơn. Bằng cách đi theo con đường này, chính phủ Albanese đã đảm bảo rằng mối quan hệ với Trung Quốc không thể đạt được tiềm năng cao nhất về thương mại và kinh tế, đồng thời có khả năng lôi kéo Australia vào một cuộc xung đột mà không phải do chính họ gây ra trong tương lai./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn australiachinarelations.org, vna