Trong những tuần gần đây, nhiều báo cáo đã xuất hiện về các phản ứng nghiêm trọng ở những người sử dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin B6 không kê đơn. Ngộ độc vitamin B6 có thể gây tổn thương thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như tê bì, ngứa ran, thậm chí khó khăn trong việc đi lại và vận động. Đáng chú ý, một số trường hợp không hề biết sản phẩm họ dùng có chứa vitamin B6.

Vậy vitamin B6 là gì, nó có trong những thực phẩm nào, và liều lượng bao nhiêu là quá nhiều? Dưới đây là những thông tin cần biết về loại vitamin thiết yếu này.

Vitamin B6 là gì?

Vitamin B6 (còn gọi là pyridoxine) là một nhóm gồm sáu hợp chất có cấu trúc hóa học tương tự nhau. Đây là một chất dinh dưỡng thiết yếu, có nghĩa là cơ thể cần nó để duy trì các chức năng bình thường nhưng không thể tự sản xuất.

Nhu cầu hàng ngày: Người trưởng thành từ 19 - 50 tuổi cần 1,3mg vitamin B6 mỗi ngày. Liều lượng này thấp hơn đối với thanh thiếu niên và trẻ em, và cao hơn đối với người từ 51 tuổi trở lên (1,7mg cho nam và 1,5mg cho nữ), cũng như phụ nữ mang thai hoặc cho con bú (1,9mg).

Nguồn thực phẩm: Hầu hết chúng ta hấp thụ đủ vitamin B6 từ chế độ ăn uống, chủ yếu từ các sản phẩm động vật như thịt, sữa và trứng. Ngoài ra, vitamin B6 cũng có trong nhiều loại thực vật như rau bina, cải xoăn, chuối và khoai tây. Do đó, tình trạng thiếu hụt vitamin B6 rất hiếm, ngay cả với người ăn chay.

Vitamin B6 trong thực phẩm ở dạng không hoạt động, và gan sẽ chuyển hóa nó thành một hợp chất gọi là pyridoxal-5’-phosphate (PLP) để cơ thể sử dụng. Ở dạng này, vitamin B6 tham gia vào hơn 140 chức năng tế bào, bao gồm xây dựng và phân hủy protein, sản xuất hồng cầu, điều chỉnh lượng đường trong máu và hỗ trợ chức năng não.

Ngộ độc Vitamin B6: Nguyên nhân và triệu chứng

Mặc dù vitamin B6 rất quan trọng cho sức khỏe, việc tiêu thụ quá nhiều có thể dẫn đến ngộ độc. Tuy nhiên, ngộ độc vitamin B6 cực kỳ hiếm khi xảy ra do chế độ ăn uống thông thường, trừ khi có rối loạn di truyền hoặc bệnh lý ngăn cản hấp thụ chất dinh dưỡng (như bệnh celiac).

Vitamin B6 thuộc nhóm vitamin tan trong nước, nghĩa là lượng dư thừa sẽ được đào thải qua nước tiểu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, lượng vitamin B6 tích tụ quá mức trong máu có thể gây ra bệnh lý thần kinh ngoại biên (peripheral neuropathy). Triệu chứng phổ biến bao gồm tê bì, ngứa ran, và trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi đi lại hoặc giữ thăng bằng.

Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được làm rõ, nhưng các nhà khoa học cho rằng vitamin B6 dư thừa có thể ảnh hưởng đến cách thức chất dẫn truyền thần kinh GABA gửi tín hiệu đến các dây thần kinh cảm giác. Đáng lo ngại, tổn thương thần kinh do vitamin B6 có thể là vĩnh viễn, mặc dù các triệu chứng có thể cải thiện khi ngừng sử dụng.

Liều lượng bao nhiêu là quá nhiều?

Ngộ độc vitamin B6 thường xảy ra khi người dùng sử dụng thực phẩm chức năng với liều lượng cao. Trước năm 2022, các sản phẩm chứa hơn 50mg vitamin B6 mới cần cảnh báo về nguy cơ bệnh lý thần kinh ngoại biên. Tuy nhiên, Cơ quan Quản lý Dược phẩm Úc (Therapeutic Goods Administration) đã hạ ngưỡng này xuống còn 10mg và yêu cầu tất cả sản phẩm chứa hơn 10mg phải có cảnh báo.

Ngoài ra, giới hạn hàng ngày tối đa của vitamin B6 trong sản phẩm cũng được giảm từ 200mg xuống còn 100mg. Những thay đổi này được đưa ra sau khi cơ quan này nhận được 32 báo cáo về bệnh lý thần kinh ngoại biên liên quan đến việc sử dụng thực phẩm chức năng, trong đó hai phần ba số trường hợp tiêu thụ dưới 50mg vitamin B6.

Làm thế nào để phòng ngừa?

Hầu hết mọi người không cần bổ sung vitamin B6 qua thực phẩm chức năng vì chế độ ăn uống thông thường đã cung cấp đủ lượng cần thiết. Tuy nhiên, một số sản phẩm như viên uống bổ sung magie hoặc kẽm có thể chứa vitamin B6 mà người dùng không nhận ra. Do đó, việc kiểm tra nhãn sản phẩm trước khi sử dụng là rất quan trọng.

Nếu bạn đang dùng nhiều loại thực phẩm chức năng khác nhau, hãy cẩn thận vì việc kết hợp chúng có thể dẫn đến lượng vitamin B6 vượt quá ngưỡng an toàn. Đặc biệt, nếu bạn nhận thấy các triệu chứng như tê bì, ngứa ran, hoặc đau ở tay chân, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng hoặc dược sĩ.

Vitamin B6 là một chất dinh dưỡng thiết yếu, nhưng việc lạm dụng thực phẩm chức năng có thể dẫn đến ngộ độc và tổn thương thần kinh nghiêm trọng. Để đảm bảo an toàn, hãy luôn kiểm tra nhãn sản phẩm, tránh dùng quá nhiều thực phẩm chức năng, và tham khảo ý kiến chuyên gia nếu cần thiết. Sức khỏe của bạn là ưu tiên hàng đầu./.