Chứng mất trí là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Úc năm 2023, với 425.000 người mắc, dự kiến vượt 1 triệu vào 2065, theo AIHW. Kêu gọi hành động khẩn cấp.

Theo báo cáo đáng báo động từ Viện Y tế và Phúc lợi Úc (AIHW), chứng mất trí trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Úc năm 2023, gây ra 17.400 ca tử vong (chiếm 9,5% tổng ca tử vong tại nước này), và là nguyên nhân hàng đầu ở phụ nữ và thứ hai ở nam giới, sau bệnh tim mạch vành. Đến năm 2024, khoảng 425.000 người Úc mắc bệnh, tương đương 16/1.000 người, với 2/3 là phụ nữ. Tỷ lệ bệnh tăng rõ rệt theo tuổi: dưới 1/1.000 người ở nhóm 30-59 tuổi, nhưng lên đến 210/1.000 người ở nhóm 85-89 tuổi. Với dân số già hóa, AIHW dự báo hơn 1 triệu người sẽ sống với bệnh vào năm 2065.

Chi phí y tế và chăm sóc người cao tuổi liên quan đến chứng mất trí năm 2020-21 đạt 3,7 tỷ AUD, với 49% (1,8 tỷ AUD) cho chăm sóc tại nhà, 20% (741 triệu AUD) cho dịch vụ cộng đồng, và 18% (662 triệu AUD) cho bệnh viện. Ít nhất 102.000 người chăm sóc không chính thức hỗ trợ bệnh nhân năm 2023. Chứng mất trí cũng là nguyên nhân chính gây nhập viện, với 1/455 trường hợp liên quan.

Giám đốc Dementia Australia, Tanya Buchanan, nhấn mạnh: “Với dự báo hơn 1 triệu ca vào 2065, chúng ta cần hành động khẩn cấp.” Bà kêu gọi tài trợ thảo luận toàn quốc về sức khỏe não bộ, đào tạo nhân viên y tế, và nâng cao nhận thức. Tuần hành động phòng chống chứng mất trí (15-21/9/2025) với chủ đề “không ai làm một mình” khuyến khích cộng đồng kết nối với bệnh nhân. Chiến dịch Think Again của News.com.au và The Australian khởi động cùng ngày nhằm thay đổi nhận thức và hỗ trợ phòng ngừa.

Gina Callan, chẩn đoán mất trí khởi phát sớm ở tuổi 58, chia sẻ: “Thế giới của tôi thay đổi chỉ sau một đêm.” Dấu hiệu bắt đầu từ 10 năm trước với việc quên lịch họp, mất chìa khóa, và khó tìm từ ngữ. Ban đầu bị nhầm với xơ cơ hoặc căng thẳng, bà được xác định mắc Alzheimer, với tuổi thọ ước tính 6-12 năm. Cùng chồng Mick, bà áp dụng chiến lược tự chăm sóc để duy trì chất lượng cuộc sống, nhấn mạnh: “Sức khỏe não bộ nên được dạy từ trường học, như an toàn giao thông.”

Người dân Úc được khuyến khích tìm hiểu qua website Dementia Australia hoặc gọi đường dây nóng 1800 100 500./.