Trang bloomberg.com (Mỹ) ngày 2/11 dẫn các dữ liệu phân tích thương mại và đầu tư cho thấy một nhóm nước đang trở thành những mắt xích quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu vốn bị phân chia thành các khối đối đầu nhau. Nhóm này bao gồm Việt Nam, Ba Lan, Mexico, Morocco và Indonesia.
 

Theo phân tích của bloomberg.com, đây là 5 nước nằm giữa các đường ranh địa chính trị mới và đang được hưởng lợi từ việc chuyển dịch chuỗi cung ứng nhằm đối phó với căng thẳng Mỹ-Trung. Nhóm 5 nước này đạt sản lượng kinh tế 4 nghìn tỷ USD trong năm 2022, nhiều hơn Ấn Độ và gần bằng Đức hoặc Nhật Bản. Dù khác biệt về chính trị và lịch sử, nhưng những nước này có chung mong muốn nắm bắt cơ hội kinh tế bằng cách định vị bản thân là cầu nối mới giữa Mỹ và Trung Quốc hoặc giữa Trung Quốc, châu Âu và các nền kinh tế châu Á khác.

5 nước này chắc chắn không phải là những nền kinh tế duy nhất nằm ngoài đường ranh chia rẽ mà vị trí địa lý và khả năng thúc đẩy thương mại còn đưa những nước này trở thành các nền tảng trung gian quan trọng. 5 nước này ghi nhận những thành tích vượt trên mong đợi: chiếm 4% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, thu hút hơn 10%, tương đương 550 tỷ USD, trong tổng đầu tư GI kể từ năm 2017 (đầu tư GI là khoản đầu tư của một công ty nước ngoài để thành lập mới hoặc mở rộng hoạt động các nhà máy, văn phòng và các cơ sở khác ở một quốc gia khác).

Hoạt động thương mại giữa những nước này với thế giới đều trên đà tăng tốc trong 5 năm qua.

Các nhà kinh tế tại Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) phân tích dữ liệu từ hơn 25.000 công ty và nhận thấy chuỗi cung ứng đang vươn dài khi các nước khác, đặc biệt là ở châu Á, trở thành điểm đến đầu tư thương mại trung gian giữa Trung Quốc và Mỹ. Các công ty chuyển dịch chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc thường chuyển sản xuất sang các nước có nền kinh tế hội nhập cao với Trung Quốc, như Việt Nam. Những năm gần đây, các nhà sản xuất Trung Quốc gia tăng đầu tư vào Mexico và theo đó, Mexico cũng đang trở thành mắt xích quan trọng trong thương mại Mỹ-Trung. Vì vậy, không hẳn là nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc đang tách rời mà hai nền kinh tế này chỉ là đang liên kết qua nhiều điểm trung gian.

Điều đó không có nghĩa là mọi chuyện đang tốt đẹp. Ngay cả khi có những nước hưởng lợi trong kỷ nguyên mới này, các nhà kinh tế cảnh báo tác động tổng thể đối với tăng trưởng toàn cầu vì sự gián đoạn dòng đầu tư và thương mại sẽ gây tác động tiêu cực, trong đó các nước nghèo phải chịu thiệt hại nhiều hơn các nước giàu. Người tiêu dùng và các ngân hàng trung ương phải chịu tác dụng phụ là hàng hóa trở nên đắt đỏ hơn và lạm phát kéo dài hơn do sự xáo trộn chuỗi cung ứng làm tăng chi phí sản xuất.
Việt Nam: Sự cân bằng tinh tế

Với tư cách là một nền kinh tế kết nối, Việt Nam ngày càng đóng vai trò quan trọng trong những năm kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc và đại dịch COVID-19 khiến chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Các tập đoàn sản xuất điện tử có xu hướng dịch chuyển một số dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc đại lục sang Việt Nam từ khoảng một thập kỷ trước và trên đà tăng tốc trong những năm gần đây. Mỹ là thị trường của khoảng 1/3 hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, trong khi Trung Quốc là nhà cung cấp nguyên liệu lớn nhất cho các nhà sản xuất Việt Nam, từ máy móc đến nguyên liệu may mặc.

Tháng 9/2023, Việt Nam chính thức nâng cấp quan hệ với Mỹ. Mỹ cũng tuyên bố giúp Việt Nam phát triển ngành bán dẫn còn non trẻ. Việt Nam cũng là thành viên của Hiệp định đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) - hiệp định thương mại tự do do Trung Quốc khởi xướng.

Ngành công nghiệp điện tử đóng góp 32% tổng kim ngạch xuất khẩu trong năm 2022, gấp hai lần so với một thập kỷ trước. Tính đến tháng 6/2022, ngành điện tử đã tuyển dụng 1,3 triệu lao động. Các quan chức Việt Nam tin rằng con số này còn cao hơn nữa. Ông Nguyễn Đình Vinh thuộc Ban quản lý giám sát các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh (tập đoàn GoerTek đang xây dựng them một nhà máy nữa tại đây), cho hay: “Nhiều nhà máy có kế hoạch mở rộng quy mô”./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn bloomberg.com