Theo báo ABC của Australia, năm 2023 đang dần khép lại. Đối với nhiều người dân “xứ chuột túi”, mùa Giáng Sinh năm nay và kỳ nghỉ lễ đón mừng Năm Mới 2024 sẽ là khoảng thời gian tuyệt vời và đầy thú vị. Tuy nhiên, có những khoảng lặng với không khí lo lắng đang bao trùm nhiều người khác.

Kể từ năm 2019 đến nay, người dân ở quốc gia lớn nhất châu Đại Dương đã phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, từ vụ cháy rừng thảm khốc đến đại dịch COVID-19, sau đó là cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Những sự kiện này khiến hàng triệu gia đình phải vật lộn để kiếm sống. Và giờ đây, cuộc chiến chống lạm phát đang là vấn đề trọng tâm khi năm 2023 sắp kết thúc và năm 2024 sẽ bắt đầu.

* Nguy cơ lạm phát cao kéo dài

Ngân hàng Dự trữ Australia (tức Ngân hàng Trung ương – RBA) đang trải qua một trong những quá trình thay đổi lớn nhất trong lịch sử. Nhiệm vụ của RBA rất nặng nề, đó là phải thiết lập được một chính sách tiền tệ để tạo ra nhiều việc làm hơn và bình ổn giá cả. Mục tiêu bao trùm là duy trì sự thịnh vượng kinh tế cũng như phúc lợi của người dân Australia.

Trong năm vừa qua, những gì mà RBA thực hiện đã làm ảnh hưởng đến các hộ gia đình theo những cách khác nhau, gây ra cảm giác thất vọng. Những người thuê nhà và người mua nhà mới đã phải chịu phần lớn gánh nặng của lãi suất – một công cụ hữu hiệu được sử dụng để giảm lạm phát tăng cao. Điều này càng trở nên tồi tệ hơn bởi cảm giác rằng những người Australia lớn tuổi – những người sở hữu nhà hoặc có nhiều tài sản - đang góp phần lớn làm tăng lạm phát.

Ngoài nỗi lo lạm phát còn có nỗi lo về cuộc khủng hoảng nhà ở và chi phí sinh hoạt. Đã có lúc, người dân hy vọng rằng bằng cách sử dụng chính sách tiền tệ để giảm lạm phát, những vấn đề này sẽ được giải quyết một phần. Tuy nhiên, trong vài năm qua - và đặc biệt là trong năm 2023 – cựu Thống đốc RBA Philip Lowe và Thống đốc RBA đương nhiệm Michele Bullock nhiều lần nhấn mạnh rằng trọng tâm của họ là đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu từ 2-3. Đây là vấn đề ưu tiên hơn các vấn đề khác của nền kinh tế.

Rõ ràng lạm phát cao và dai dẳng sẽ gây nguy hiểm cho sự phát triển kinh tế. Cuộc cải tổ lớn của RBA trong năm 2023 không chỉ đơn giản là nhằm đảm bảo cho một cơ quan chính phủ chủ chốt có thể hoạt động hết công suất, mà còn đảm bảo cơ quan này ở vị trí tốt nhất có thể, để thực hiện các chính sách cần thiết nhằm giảm lạm phát. Nó bao gồm việc thành lập một hội đồng mới có chức năng đưa ra các quyết định về chính sách tiền tệ.

Cả RBA và Kho bạc - Cơ quan quản lý kinh tế của Australia - đều dự báo lạm phát sẽ quay trở lại mức mục tiêu vào năm 2025 hoặc gần cuối năm 2025. Kho bạc cho biết lạm phát dự kiến là 3,75% trong giai đoạn 2023-2024 và giảm xuống 2,75% trong quý II/ 2025, quay trở lại phạm vi mục tiêu của RBA là 2-3%. Tuy nhiên, RBA vẫn lo ngại lạm phát sẽ ở sát mức mục tiêu vào cuối năm 2025.

* Vận may tài chính có thể tan biến bất cứ lúc nào

Có một câu hỏi được đặt ra một cách rõ ràng là tại sao RBA và Kho bạc lại đưa ra những dự báo khác nhau về lạm phát, đặc biệt là khi họ xử lý cùng một dữ liệu? Chưa ai trả lời được câu hỏi này. Bộ trưởng Ngân khố Jim Chalmers cho biết trọng tâm của ông là chi tiêu theo cách giúp giảm chi phí sinh hoạt cho các hộ gia đình đang gặp khó khăn, đồng thời không làm tăng thêm áp lực lạm phát trong nền kinh tế.

Chìa khóa của vấn đề là phải tìm ra hàng tỷ đô la tiền tiết kiệm và "gửi" khoản thặng dư ngân sách 2022-2023 của chính phủ là 22 tỷ AUD (khoảng 15 tỷ USD). Dòng tiền thuế “tràn” vào kho bạc của chính phủ phần lớn là nhờ giá hàng hóa xuất khẩu cao hơn nhiều so với dự báo, góp phần nâng đóng góp từ thuế của ngành khai thác mỏ. Bên cạnh đó, tỷ lệ việc làm ở mức kỷ lục đã thúc đẩy doanh thu thuế thu nhập cá nhân cao chưa từng có, cùng với sự leo thang lành mạnh và sự kết thúc của khoản bù trừ thuế thu nhập thấp và trung bình.

Ông Chalmers từng nói với các phóng viên trong tuần này: “Chúng tôi vô cùng có trách nhiệm và có kỷ luật cực kỳ cao với việc nâng mức doanh thu đó”. Tuy nhiên, Bộ trưởng Chalmers biết rằng những vận may tài chính của ông có thể tan biến bất cứ lúc nào.

* Năm 2024 thịnh vượng hơn?

Nhìn về năm tới và xa hơn nữa, Chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese xác định sự thịnh vượng trong tương lai của đất nước được xây dựng trên nhiều lĩnh vực. Bộ trưởng Chalmers nói: “Sẽ có nhiều nỗ lực hơn để nâng cao năng suất, tính cạnh tranh và tính năng động theo những cách mà chúng tôi đã đề cập đến. Sẽ phải chú trọng nhiều hơn đến quá trình chuyển đổi năng lượng, áp dụng và điều chỉnh công nghệ, phát triển nền kinh tế cho phù hợp bởi vì đây là nền tảng cho thế hệ thịnh vượng tiếp theo”.

Ông  Chalmers cho rằng còn rất nhiều việc phải làm liên quan đến ngân sách, nền kinh tế, ngắn hạn và dài hạn để mang lại cho người dân Australia một nền kinh tế mà họ cần và xứng đáng có được.

Phe đối lập khẳng định rằng chính phủ chưa đủ nỗ lực để giảm bớt áp lực ngân sách mà các hộ gia đình đang phải chịu. Ông Angus Taylor, thành viên Hạ viện Australia, nói: “Chúng tôi nhận thấy thu nhập khả dụng của hộ gia đình thực tế giảm nhiều hơn so với bất kỳ quốc gia tiên tiến nào khác trên thế giới và chúng tôi đang phải đối mặt với tình trạng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người suy giảm. Nền kinh tế của chúng ta đang suy sụp sau 18 tháng cầm quyền (của chính phủ Albanese)”.

Trên thực tế, hàng triệu hộ gia đình ở Australia đang gặp khó khăn. Nhưng mọi người vẫn hy vọng rằng cháy rừng, đại dịch và lạm phát sẽ không còn thống trị cuộc sống của người dân quốc gia châu Đại Dương này trong năm tới. Thay vào đó, họ sẽ được chứng kiến những thành công của Australia trong quá trình chuyển đổi năng lượng, đào tạo ra những sinh viên trẻ thông minh với kỹ năng cao, nâng cao dịch vụ chăm sóc những người già, người ốm yếu và dễ bị tổn thương, đồng thời “thắp sáng” con đường phát triển hiệu quả công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) - vì lợi ích của mọi người.

Tuy nhiên, vấn đề trước tiên trong năm mới, đó là chính phủ cần phải sớm tạo điều kiện để mọi người dân đều có thể sở hữu một căn nhà mơ ước. Đây thường là nơi bắt đầu sự gắn kết và giúp họ đối mặt với những thử thách trong cuộc sống./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn ABC, vna