Theo đài Sputnik, những sự vụ mới xảy ra trong một tuần qua cho thấy sự thay đổi chính sách của Philippines đối với Trung Quốc, thời kỳ hòa hoãn và “đóng băng” những tranh chấp giữa Trung Quốc với Philippines đã kết thúc. Tình hình tại Biển Đông có xu hướng gia tăng căng thẳng.

Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Hoàng bình luận: “Những sự vụ mới xảy ra trong một tuần qua cho thấy sự thay đổi chính sách của Philippines đối với Trung Quốc, thể hiện rằng mức độ cứng rắn đã gia tăng. Điều này cho thấy sự tiếp diễn có logic của việc Trung Quốc chiếm đóng bãi cạn Scarborough năm 2012 vốn là một phần nguyên nhân của vụ kiện phía Trung Quốc do Philippines đứng nguyên đơn tại Tòa Trọng tài quốc tế PCA năm 2016”.

Những quân bài mới của Philippines

Trước hết là tiềm lực quân sự phòng thủ biển và bờ biển của Philippines đã được cải thiện đáng kể. So với cách đây hơn 10 năm, quân đội Philippines đã được cải tổ và gia nhập vào làn sóng chạy đua vũ trang ở Đông Nam Á. Năm 2023, Philippines đã gấp rút trang bị cho thủy quân lục chiến 3 tổ hợp tên lửa chống hạm siêu âm BrahMos mua của Ấn Độ, trang bị các tổ hợp tên lửa phóng loạt cơ động cao M142 (HIMARS) cho lục quân. Philippines cũng đang đàm phán để mua tàu ngầm lớp Scorpène của Pháp. Đồng thời, 2 khinh hạm mà Tập đoàn Hyundai (Hàn Quốc) chế tạo theo hợp đồng năm 2018 đã được bàn giao cho Bộ Quốc phòng Philippines. Tổng số ngân sách chi tiêu quốc phòng của Philippines từ năm 2021 đến năm 2023 lên tới hơn 4,3 tỷ USD/năm, gấp nhiều lần giai đoạn trước đó.

Đại tá, nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm, nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin và Khoa giáo (BCA), đánh giá: “Chỉ với tiềm lực quân sự được gia tăng đó, Philippines mới có thể có tiếng nói cứng rắn hơn với Trung Quốc tại những vùng biển có tranh chấp giữa nước này với Trung Quốc. Mặc dù xét về tổng lực thì Philippines không thể sánh được với một cường quốc có vũ khí hạt nhân như Trung Quốc”.

Những tín hiệu mới từ hai bên Trung và Mỹ

Các chuyên gia Sputnik phỏng vấn đều nhận định, nước lớn đứng sau lưng Philippines chắc chắn là Mỹ. Ngoài ra, một số cường quốc trong NATO như Anh, Pháp, Đức… cũng tuyên bố đứng về phía Philippines nếu như xung đột nổ ra giữa Philippines với Trung Quốc. Chỉ cần nhìn vào sự thay đổi thái độ của Bắc Kinh đối với sự kiện hải quân Philippines tháo dỡ rào chắn nổi mà lực lượng hải cảnh Trung Quốc cài đặt ở cửa vào lòng hồ trong bãi cạn Scarborough, chúng ta có thể thấy rõ những tín hiệu mới từ hai bên.

Đại tá Nguyễn Minh Tâm nói: “Có lẽ sự công khai chống lưng của Washington trong vụ việc này có thể làm cho phía Trung Quốc phải ‘cải biến’ một phần thông tin để ‘giảm nhẹ căng thẳng’ mặc dù vẫn khẳng định chủ quyền mà họ cho là của mình. Còn về phía Philippines, rất có thể họ không dừng lại ở một sự việc nho nhỏ này mà sẽ còn tiếp tục duy trì và khuếch trương sự hiện diện của mình tại vùng bãi cạn hẻo lánh ở Đông Bắc Biển Đông nhưng lại có vị trí địa quân sự rất quan trọng đối với họ mà trực tiếp liên quan là đảo Luzon, đảo lớn nhất và có giá trị nhất trong quần đảo Philippines”.

Chủ trương của Việt Nam

Theo UNCLOS năm 1982, Việt Nam không có quyền lợi gì ở bãi cạn Scarborough. Tuy nhiên, vì Philippines là một thành viên của ASEAN và Trung Quốc là một trong các đối tác chiến lược của cả ASEAN và Việt Nam. Vì vậy, Việt Nam luôn chủ trương giải quyết mọi tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, lấy đối thoại thay cho đối đầu, tích cực xây dựng lòng tin, giảm căng thẳng bằng các các biện pháp ngoại giao dựa trên công pháp quốc tế. Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Hoàng nhấn mạnh: “Theo quan điểm của Việt Nam thì những hành động gây hấn hoàn toàn không có lợi cho việc tiến tới một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982”.

Những hành động khôn khéo và sáng suốt của Việt Nam không chỉ góp phần làm giảm leo thang căng thẳng, tránh xung đột ở Biển Đông mà còn là những yêu cầu các quốc gia trên thế giới dù không tiếp giáp với Biển Đông nhưng cũng cần có trách nhiệm với khu vực biển cực kỳ quan trọng này của thế giới./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn Sputnik