Theo kênh truyền thông phi lợi nhuận The Conversation ngày 9/5, Bộ trưởng Tài chính Australia Jim Chalmers công bố mức thuế cao hơn đối với lợi nhuận của ngành công nghiệp khí đốt mà theo ông sẽ mang lại cho Australia “nguồn thu công bằng hơn” đối với tài nguyên thiên nhiên.

Trước đó, ngày 7/5, ông Chalmers đã đánh dấu những thay đổi đối với thuế tài nguyên dầu mỏ (PRRT) - thuế đánh vào lợi nhuận từ xuất khẩu dầu khí - mà ông nói sẽ có nghĩa là ngành công nghiệp khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) “phải trả nhiều thuế hơn và sớm hơn”. Nhiều dự án LNG có lãi không nộp thuế theo chế độ hiện nay. Nhiều quan điểm đã dự đoán rằng hầu hết các dự án LNG sẽ không bao giờ nộp thuế.

Những thay đổi về thuế cần phải được thay đổi từ lâu. Thuế tài nguyên là một loại thuế kinh tế, cơ chế nhằm tìm cách thu được doanh thu từ khai thác tài nguyên trừ đi chi phí cung cấp. Thiết kế thuế tài nguyên tốt là một khoản đầu tư xã hội cho phép lợi thu thuế từ các khoản lợi nhuận mà không gây cản trở đầu tư. Thiết kế thuế tài nguyên kém thì ngược lại, bởi vì điều này có nghĩa là những lợi nhuận thu được từ tài nguyên không phải đóng thuế.

* Loại bỏ các đề xuất đánh giá

Những thay đổi này được đưa ra để đáp ứng các khuyến nghị từ hai đánh giá: đánh giá về thuế cho thuê tài nguyên dầu mỏ Callaghan được phát hành vào năm 2017 bởi Bộ trưởng Ngân khố lúc bấy giờ là Scott Morrison; và một bản đánh giá Kho bạc tiếp theo được phát hành gần đây. Báo cáo Callaghan khuyến nghị những thay đổi về thuế chỉ được áp dụng cho các dự án mới, để duy trì sự ổn định. Nó cho biết thuế có hiệu quả hơn đối với các dự án dầu mỏ hơn là khí đốt vì theo kế hoạch hiện tại, lợi nhuận bị đánh thuế sau khi trừ đi các khoản lỗ trước đó.

Hiện tại, trách nhiệm pháp lý của một thực thể được đánh thuế ở mức 40% lợi nhuận thu được từ dự án. 40% này được đánh vào các dự án dầu khí ngoài khơi khi các dự án này bắt đầu sinh lời. Mức khấu trừ mà các dự án dầu khí có thể chuyển tiếp được gọi là tỷ lệ tăng. Australia áp dụng hai tỷ lệ tăng: Tỷ lệ trái phiếu dài hạn cộng 5% (đối với tổn thất chung) và tỷ lệ trái phiếu dài hạn cộng 15% (đối với tổn thất thăm dò).

Lãi suất trái phiếu dài hạn có thể tăng theo thời gian, do đó, nó thực sự tăng gấp đôi sau mỗi 4 năm. Điều này có nghĩa là các khoản khấu trừ thăm dò ở mức độ tương đối vừa phải có thể tích lũy thành số tiền lớn theo thời gian. Đây không phải là vấn đề lớn đối với các dự án dầu mỏ vì các dự án này kiếm được lợi nhuận tương đối nhanh chóng. Các dự án khí đốt tích lũy các khoản khấu trừ vì các dự án này mất nhiều thời gian hơn để hoàn vốn. Báo cáo của Callaghan cho thấy nếu phương pháp “hoàn vốn” trực tiếp được triển khai (nghĩa là lợi nhuận trừ đi chi phí khai thác/hóa lỏng), thì có thể huy động thêm 89 tỷ AUD (60,2 USD) từ năm 2023 đến 2050, bao gồm thêm 68 tỷ AUD từ năm 2027 đến 2039 ở mức giá cao hơn.

Những thay đổi đối với thuế thuê tài nguyên dầu khí bắt đầu vào tháng 4/2019 khi tỷ lệ tăng giảm. Sau đó, các dự án khí đốt trên đất liền được loại bỏ khỏi phạm vi của thuế, có nghĩa là các công ty nước ngoài không còn phải chịu những khoản khấu trừ. Không có sửa đổi thêm đã được thực hiện cho đến gần đây khi Bộ trưởng Chalmers cuối cùng đã công bố báo cáo ngân sách cuối cùng về kế hoạch thuế. Chính phủ Australia đã chấp nhận 8/11 khuyến nghị từ đánh giá và 8 khuyến nghị từ Đánh giá Callaghan (các khuyến nghị được chính phủ trước đó chấp nhận nhưng không thực hiện).

* Cải cách khiêm tốn, cân bằng hay yếu kém?

Những thay đổi được đề xuất của chính quyền Công đảng là quá khiêm tốn và dự kiến chỉ mang lại cho chính phủ khoảng 2,4 tỷ AUD trong 4 năm tới. Cơ chế thuế được đề xuất sẽ giới hạn các khoản khấu trừ để hạn chế tỷ lợi nhuận thu được phải chịu thuế PRRT có thể được bù đắp bằng các khoản khấu trừ xuống 90%. Điều đó cũng có nghĩa là các nhà sản xuất sẽ bắt đầu nộp thuế thuế tài nguyên xăng dầu ngay lập tức thay vì đợi tới năm 2030.

Bà Samantha McCulloch, Giám đốc điều hành của cơ quan cao nhất, Hiệp hội Thăm dò và Sản xuất Dầu khí Australia, cho biết thông báo này mang lại sự chắc chắn đầu tư lớn hơn. Những thay đổi này nhằm đạt được sự cân bằng giữa nhu cầu không thể phủ nhận đối với ngành khí đốt mạnh để hỗ trợ sản xuất điện và sản xuất trong nước đáng tin cậy trong nhiều thập kỷ tới và nhu cầu về một ngân sách bền vững hơn.

Bà Samantha kêu gọi chính phủ “làm việc một cách xây dựng và hợp tác với đảng đối lập”. Giải pháp thay thế là đàm phán với Đảnh Xanh và ứng viên độc lập. Đảng Xanh muốn chính phủ loại bỏ khoản tín dụng tích lũy trị giá 284 tỷ AUD cho phép các công ty khí đốt giảm nghĩa vụ nộp thuế. Những ứng viên độc lập muốn tăng cường hơn nữa thuế. Thành viên độc lập Goldstein Zoe Daniel nói rằng mặc dù tăng doanh thu từ PRRT là một khởi đầu tốt, nhưng “hạ thấp nó là một cơ hội lãng phí”. Xuất khẩu LNG trị giá hơn 90 tỷ AUD/năm, nhưng bước này sẽ chỉ mang lại 600 triệu AUD/năm. Đây là những nguồn tài nguyên của Australia và đây là một biện pháp chưa hiệu quả để hướng tới sự trở lại công bằng.

Đã có những tuyên bố rằng việc tăng thuế có thể đe dọa các dự án khí đốt mới. Công ty năng lượng khổng lồ Tây Australia Woodside Energy dự kiến sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ngoài ra, nhà sản xuất khí tự nhiên hóa lỏng địa phương Santos và các công ty đa quốc gia bao gồm Shell, Chevron và ConocoPhillips cũng có thể bị ảnh hưởng.

* Sự thay đổi cần thiết

Thay đổi đáng kể đối với thuế tài nguyên dầu mỏ là rất cần thiết để giải quyết các vấn đề và thâm hụt ngân sách. Trong thập kỷ trước khi cảng Gladstone LNG mở cửa, khi xuất khẩu khí đốt của Australia tăng vọt, thuế công ty và thuế tài nguyên mà ngành phải trả xấp xỉ 15% doanh thu. Kể từ đó, mức này đạt trung bình 6% và trong năm 2019-20 chỉ còn 3,3%.

Vào năm 2022, Australia đã xuất khẩu kỷ lục 81,4 triệu tấn LNG, mang về cho ngành này 92,8 tỷ AUD (trong khi doanh thu dự kiến là 44 tỷ AUD). Nếu tất cả những lợi ích “trời cho” này đều bị đánh thuế, doanh thu có thể được sử dụng để tái cấu trúc hoàn toàn quốc gia và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang một tương lai năng lượng sạch. Điều này đã không xảy ra và các đề xuất cải cách yếu kém của chính quyền Công đảng chưa thực sự giải quyết được vấn đề./.

Thoibaovietuc.com/Nguồn vnanet.vn